تسخیر شیاطین و خدمت آنان به اولیای خدا امری است که قرآن کریم امکان و جواز آن را در ماجرای حضرت سلیمان علیهالسلام بیان کرده است. صِرف بعید شمردن و تمسخر برخی وهابیها این حقیقت دینی و قرآنی را خدشهدار نمیکند.
در کتاب شریف کافی روایتی از امام صادق علیهالسلام نقل شده که در قسمتی از آن فرمود: «مَنْ قَرَأَ عِنْدَ مَنَامِهِ آيَةَ اَلْكُرْسِیِّ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ وَ اَلْآيَةَ اَلَّتِی فِی آلِ عِمْرَانَ شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَ آيَةَ اَلسُّخْرَةِ وَ آيَةَ اَلسَّجْدَةِ وُكِّلَ بِهِ شَيْطَانَانِ يَحْفَظَانِهِ مِنْ مَرَدَةِ اَلشَّيَاطِينِ»؛[1] «کسی که در رختخواب خود سه بار آیتالکرسی را همراه با آیهای که در سوره آلعمران است [یعنی آیه شَهِدَ اللهُ الخ - آیه 18 آلعمران] و آیه سجده [یعنی آیه سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ الخ – آیه 53 فصلت] بخواند، خداوند دو شیطان را مأمور میکند تا او را در خواب از شیاطین متمرد و عصیانگر حفاظت نمایند». برخی جاهلان و بیاطلاعان نسبت به معنای احادیث اهلبیت علیهمالسلام، به قسمت محافظت دو شیطان از مؤمن اعتراض کردهاند که مگر خداوند در قرآن نفرموده است: «إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوٌّ مُبِينٌ»؛[2] «همانا شیطان دشمن آشکار انسان است»؟ چگونه است که دشمن انسان حافظ انسان بشود؟ واقعاً مضحک است! ثواب تلاوت قرآن نزد تشیع آن است که خداوند به وسیله شیطان پاداش میدهد؟!
در پاسخ به چنین خشکمغزان وهابی چند نکته به نظر میرسد؛
1. شما که مدعی تمسک به قرآن هستید و عموماً زمان زیادی را صرف خواندن ظاهر آیات الهی میکنید، حداقل یک بار باید این آیه را دیده باشید که خداوند میفرماید: «وَ مِنَ الشَّيَاطِينِ مَنْ يَغُوصُونَ لَهُ وَيَعْمَلُونَ عَمَلًا دُونَ ذَٰلِکَ»؛[3] «و از شیطانها کسانی را رام و مسخّر او [حضرت سلیمان علیهالسلام] کردیم که برایش غوّاصی و کارهایی غیر از آن انجام میدادند و ما نگهبان آنان بودیم». هر جوابی که ایشان نسبت به این آیه شریف مطرح کنند ما نیز نسبت به معنای روایت طرح میکنیم.
2. شارحان این روایت تصریح کردهاند که: «هَذَا مِنْ جُمْلَةِ تسخيراتِهِ تَعَالَى حَيْثُ جَعَلَ عَدُوَّ وَلِيِّهُ حَافِظاً لَهُ»؛[4] «این مورد از جمله تسخیر شیاطین توسط خداوند متعال است؛ از آن جهت که خدا گاهی دشمن اولیای الهی را حافظ و نگهبان آنان قرار میدهد».
3. نه تنها تسخیر کردن دشمن و به خدمت گرفتن او ایرادی ندارد؛ بلکه در این موارد نوعی قدرتنمایی و اشاره به یک حقیقت وجود دارد و آن اینکه شیاطین در برابر اراده الهی و قدرت او هیچ قدرتی محسوب نمیشوند و اگر هم فرصت جولان پیدا میکنند، به اذن الهی و برای امتحان و تقویت اهل ایمان و عذاب کافران است.
پینوشت:
[1]. كلينى، محمد بن يعقوب، الکافی، چاپ چهارم، دارالكتب الإسلامية، 1403ق، ج2، ص539.
[2]. یوسف: 5.
[3]. انبیاء: 82
[4]. مازندرانی، ملاصالح، شرح اصول کافی، چاپ اول، مکتبة الاسلامیة، 1342ش، ج10، ص9-10.