دارا بودن مهارت های اساسی به کودکان، این امکان را می دهد که در موقعیت های مناسب،بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند.
هر انسانی از بدو تولد نیاز به خوراک، پوشاک و رشد کامل و تربیت صحیحی دارد. اگر رشد جسمی انسان به طور کامل صورت پذیرد و در صورتی که به بلوغ جسمی برسد اما مهارتهای اجتماعی نداشته باشد، نحوه تعامل و برقراری ارتباط با دیگران را نخواهد به دست آورد و دچار مشکلات عدیدهای خواهد شد. لذا یادگیری مهارتهای اجتماعی بخش کلیدی رشد هر انسانی در طول حیات خود، به خصوص در دوران پسا کودکی و ورود به دوران نوجوانی میباشد.
پس داشتن مهارتهای اجتماعی علاوه بر اینکه بر روابط اجتماعی و تعاملات کودکان تاثیرات شگرفی خواهد گذاشت اما به شدت میتواند سبب کاهش میزان استرس در کودکان گردد.
از تاثیرات مثبت مهارت های اجتماعی قوی در کودکان این است که این امکان را به کودکان میدهد که به طور عادی با دیگران تعامل مثبت برقرار کنند و اگر در جمعی از همسالان خود قرار دارند هرگز خجالت نکشند به راحتی بتوانند خواستهها و احساساتشان را به طور صحیح و منطقی بیان کنند و بازخورد خوبی دریافت کنند، اما تنها نکتهای که برای دریافت مهارتهای اجتماعی در سنین کودکی لازم به ذکر است این است که مهارتهای اجتماعی و رشد آن در هر مرحله از رشد جسمی، روحی و عاطفی کودک به اصلاح و بازنگری نیاز دارد.
من جمله مهارتهای اجتماعی اساسی در کودکان عبارتند از:
۱. مهارت سهیم کردن دیگران یا شریک شدن با آنان.
کودکانی که از روحیه باز و نحوه تعامل مثبت با دیگران به خوبی استفاده میکنند و به تعبیر دیگر روابط اجتماعی بالایی دارند به راحتی مهارت اجتماعی سهیم کردن دیگران و یا شریک شدن با آنان را در معرض نمایش قرار میدهند لذا معمولاً بیشتر تمایل به اشتراک گذاشتن وسایل و خوراکیهای خود با دیگران دارند.
لذا یکی از نکات مثبت و مهمی که در این نوع از مهارت های اجتماعی، یعنی سهیم کردن دیگران با خود یا شریک شدن با آنان نهفته است این است که این نوع از مهارت اجتماعی به شدت میتواند عزت نفس را در کودکان تقویت کند، چرا که کودکانی که تمایل به اشتراک گذاشتن خوراکیها یا وسایل و اسباب بازیهای خود با دیگران دارند عموماً و منطقاً به راحتی دوست پیدا میکنند وبا همه کنار می ایند.
۲. مهارت همکاری کردن با دیگران.
زمانی که معلم در کلاس، شاگردان را با هم در یک گروه قرار میدهد و در قالبها و گروههای مختلفی تقسیم میکند این تقسیم بندی به شدت میتواند روحیه همکاری و مهارت همکاری را در کودکان تقویت کند، لذا در این گروهها هدف یکی است و همکاری به معنای کمک کردن به همدیگر برای دستیابی به یک هدف مشترک شکل خواهد گرفت. نتیجه این نوع همکاری و همدلی در یک گروه خاص که توسط معلم صورت پذیرفته است این میشود که کودکانی که روحیه همکاری دارند وقتی دیگران از آنها درخواست کمک کنند با احترام رفتار میکنند و فوراً میپذیرند و هرگز پاسخ منفی به درخواست کمک دیگران نخواهند داد، پس این نکته کاملاً واضح است که همکاری یک فرصت عالی برای بچهها میباشد تا بیشتر در مورد خودشان و نحوه عملکرد خود در یک گروه از همسالان خود رفتارهای مناسب را یاد بگیرند.
۳. مهارت گوش دادن صحیح و آموختن.
شاید بیشتر والدین به راحتی از کنار یادگیری و یاددهی این مهارت به کودکان خود عبور کنند اما باید بدانیم که این مهارت یکی از اساسیترین مهارت برای کودکان ما در سنین کودکی میباشد، چرا که هر انسانی برای برقراری رابطه با دیگران و ارتباطگیری با آنان نیاز به مهارت گوش دادن برای برقراری یک ارتباط سالم و توسعه همدلی دارد.
نتیجه مهم یادگیری مهارت گوش دادن میباشد که کودک یاد میگیرد در مواقع مورد نیاز از دیگران حمایت کند و یا همراهشان بشود و یا از همراهی کردن آنان در مواقع اضطرار منصرف گردد.
۴. مهارت پیروی کردن از قوانین.
یکی از اساسیترین مهارتهای زندگی هر انسانی پیروی کردن از قوانین میباشد، برای یادگیری این مهارت والدین نقش مهمی را ایفا میکنند به طور مثال اگر والدین به فرزندان خود بگویند که اگر بچه خوبی بودید میتوانید به مدت ۳۰ دقیقه با تلفن همراه بازی کنید، اما به هر دلیلی والدین از این نکته غافل میگردند و به قولی که به فرزندان خود دادهاند عمل نمیکنند، پس در این مورد خود والدین عامل قانون گریزی فرزندان میشوند. پس فرزندان ما باید این مهارت مهم را یاد بگیرند که در جامعه باید از یک سری قوانین و دستورالعملها پیروی کنند و این مهارت را بیاموزند که سرپیچی از قوانین ممکن است برای آنها دردسرساز باشد و آینده آنان را دچار اختلال کند.
۵. مهارت مهم احترام قائل شدن برای حریم شخصی دیگران.
هر انسانی چه کوچک باشد و چه بالغ برای خود حریم شخصی قائل است و این انتظار را از دیگران دارد که به حریم شخصی او احترام بگذارند، لذا والدین باید این مهم را به فرزندان خود بیاموزند و به بچه یاد بدهند چطور به فضای شخصی خود و دیگران احترام بگذارد.
به طور مثال سادهترین راه و مهمترین راه برای یاد دادن این مهارت، در زدن به هنگام ورود به اتاق یکدیگر میباشد.
۶. آموختن مهارت اخلاق محوری.
کودکان ما باید این مهم را بیاموزند که باید در محیط خانه و خانواده با احترام با والدین خود برخورد نمایند و در محیط مدرسه با احترام با معلم خود صحبت کنند و با دوستان در محیط بازی محترمانه برخورد نمایند، این مهم حاصل نخواهد شد جز با الگوگیری از والدین، یعنی والدین بیش از آنکه بخواهند مراتب اخلاق محوری و اخلاق مداری را به فرزندان بیاموزند و راجع به آن صحبت کنند با رفتار عملی که از خود نشان میدهند میتوانند الگوی مناسبی برای یادگیری این مهارت در فرزندان باشند.
نکته مهم و اساسی در یادگیری و آموختن تمامی مهارتهای ذکر شده خود والدین یعنی پدر و مادر میباشند، اگر والدین در محیط خانه به جای امر و نهی کردن صرف و توصیههای اخلاقی پوشالی، در عمل به فرزندان یاد دهند و الگوی مناسبی برای آنان باشند درصد یادگیری فرزندان با دیدن عمل خوب والدین بسیار بالاتر نسبت به گوش دادن نصایح آنان برای یادگیری اینگونه مهارتها میباشد.
پس بهترین الگو برای یاددهی مهارتها خودوالدین با نشان دادن اعمال مناسب خود میباشند.