مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام ابرمردی است که همه جهانیان اعم از مسلمانان و غیر مسلمانان و پیروان تمامی ادیان و حتی خداناباوران و مادی‌گرایان، همگی از بیان ذره‌ای از فضائل او عاجزند، در این مطلب به بیان برخی از فضایل بیکران آن موجود فرازمینی از منظر خلفای اهل سنت می‌پردازیم.
مقدمه: هیچ کسی در عالم نتوانسته است به بیان تمامی فضائل مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام بپردازد، کما اینکه تمامی اندیشمندان جهان اعم از مسلمان و غیر مسلمان و حتی خداناباوران و ماتریالیسم‌ها، در مورد آن حضرت کتاب‌های فراوانی را نوشته‌اند و در مورد بیان فضایل بی‌نهایت او متحیر مانده‌اند، از منظر نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نیز تبیین تمامی فضایل آن حضرت کاری مشکل و طاقت فرسا و حتی محال است، چنانچه آن حضرت در این مورد می‌فرمایند: «لَوْ أَنَّ اَلرِّيَاضَ أَقْلاَمٌ وَ اَلْبَحْرَ مِدَادٌ وَ اَلْجِنَّ حُسَّابٌ وَ اَلْإِنْسَ كُتَّابٌ مَا أَحْصَوْا فَضَائِلَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ» [۱] «اگر درختها قلم شود و درياها مداد گردد و جنيان حساب شوند و آدميان كتاب، نتوانند شماره كرد فضايل و مناقب على بن ابى طالب را»!
از منظر خلیفه اول اهل سنت یعنی ابوبکر، جایگاه و منزلت و مقام مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام آنقدر رفیع و بزرگ بود که شعبی در مورد توصیف آن حضرت در نگاه او چنین می‌گوید: « بينا أبو بكر جالس إذ طلع علي من بعيد، فلما رآه قال: من سره أن ينظر إلى أعظم الناس منزلة وأقربهم قرابة وأفضلهم دالا وأعظمهم غناء عن رسول الله صلى الله عليه وسلم فلينظر إلى هذا الطالع» [۲] «ابوبکر در محلی نشسته بود که ناگاه وجود مبارک امام علی علیه السلام از دور نمایان شد، وقتی ابوبکر او را دید گفت: هر کس دوست دارد به بزرگترین مردم در مقام و منزلت، نزدیک‌ترین مردم به نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم، برترین مردم در نام و نشان، بزرگترین مردم در بی‌نیازی از مردم، که از جانب رسول الله به دست آورده بنگرد، به این شخصی که از دور نمایان است( مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام) نگاه کند».
و نیز از منظر ابوبکر، حضرت علی علیه السلام آنقدر عدالت گستر بودند که در این مورد می‌گوید: «صَدَقَ اللهُ وَرَسُولُهُ، قَالَ لِى رَسُولُ الله صلى الله عليه وسلم لَيْلَةَ الْهَجْرَة وَنَحْنُ خَارِجُونَ مِنَ الْغَار نُرِيدُ الْمَدِينَةَ: كَفَّى وَكَفٌ عَلى فِى العَدْل سَوَاءٌ» [۳] «خدا و رسولش راست گفتند، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در شب هجرت در حالی که بیرون از غار بودیم و اراده رفتن به مدینه را داشتیم به من فرمود: دست من و دست علی علیه السلام در عدل و داد برابر است».
از منظر خلیفه دوم اهل سنت یعنی عمر بن خطاب نیز مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام فضائل بیشماری داشت، به گونه‌ای که از ابن عباس روایت شده که عمر بن خطاب در مورد آن حضرت به ابن عباس چنین می‌گفت که به خدا سوگند از نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم شنیدم که به حضرت علی علیه السلام چنین می‌فرمودند: «ياعَلِيُّ ، مَن أحَبَّ وُلدَكَ فَقَد أحَبَّكَ ، ومَن أحَبَّكَ فَقَد أحَبَّني ، ومَن أحَبَّني فَقَد أحَبَّ اللّه َ ، ومَن أحَبَّ اللّه َ أدخَلَهُ الجَنَّةَ . ومَن أبغَضَهُم فَقَد أبغَضَكَ ، ومَن أبغَضَكَ فَقَد أبغَضَني ، ومَن أبغَضَني فَقَد أبغَضَ اللّه َ ، ومَن أبغَضَ اللّه َ كانَ حَقيقًا عَلَى اللّه ِ أن يُدخِلَهُ النّارَ» [۴] «پيامبر خدا صلي الله عليه و آله : اى على، هركس فرزندان تو را دوست بدارد، تو را دوست داشته است وهركس تو را دوست بدارد، مرا دوست داشته است و هركس مرا دوست بدارد، خدا را دوست داشته است و هركس خدا را دوست بدارد، خداوند او را به بهشت برد. و هركس فرزندان تو را دشمن بدارد، تو را دشمن داشته است و هركس تو را دشمن بدارد، مرا دشمن داشته است وهركس مرا دشمن بدارد، خدا را دشمن داشته است و هركس خدا را دشمن بدارد، بر خداوند سزاوار است كه او را به دوزخ برد».
و نیز احمد بن حنبل در فضائل الصحابه از قول عمر بن خطاب در مورد سه خصلت بسیار ویژه‌ای که به مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام کرامت شده است چنین می‌نویسد: «لَقَدْ أُوتِیَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ ثَلاثًا، لأَنْ أَکُونَ أُوتِیتُهَا أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ إِعْطَاءِ حُمْرِ النَّعَمِ جِوَارُ رَسُولِ اللَّهِ فِی الْمَسْجِدِ، وَالرَّایَةُ یَوْمَ خَیْبَرَ، وَالثَّالِثَةُ نَسِیَهَا سُهَیْلٌ» [۵] «به على بن ابى طالب علیه السلام سه ویژگی داده شده است که اگر من آن‌ها را داشتم، از داشتن شترهاى سرخ مو برایم بهتر بود: همسایگى رسول خدا(ص) در مسجد، دادن پرچم در روز خیبر، سومى را سهیل فراموش کرد».
و نیز عمر بن خطاب در مورد ایمان بسیار قوی مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام چنین می‌گوید: «سمعت رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله ، يقول«لو أنّ السماوات و الأرض وضعتا في كفّة و وضع إيمان عليّ في كفّة لرجح إيمان عليّ» [۶] «شهادت می‌دهم از نبی خدا صلی الله علیه و آله و سلم شنیدم که فرمودند اگر هفت آسمان را در یک کفه ترازو بگذارند و ایمان علی علیه السلام را در کفه دیگر ایمان علی علیه السلام رجحان و برتری خواهد داشت».
از منظر خلیفه سوم اهل سنت یعنی عثمان نیز مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام از فضایل بیشماری برخوردار بود، چنانچه در مورد اینکه عثمان گفت از نبی خدا شنیده است که نگاه کردن به چهره مقدس حضرت امام علی علیه السلام عبادت است، در تاریخ چنین روایت شده است: «رجع عثمان الي علي فسأله المصير اليه، فصار اليه فجعل يحد النظر اليه، فقال له علي: مالک يا عثمان؟مالک تحد النظر الي؟قال: سمعت رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم يقول: النظر الي علي عبادة» [۷] «عثمان به سوي علي بازگشت و از آن حضرت درخواست کرد که به سوي او برگردد.حضرت به طرف او آمد.پس (در اين وقت) عثمان شروع کرد به نگاه کردن (و تماشاي) آن حضرت.علي عليه السلام فرمود: تو را چه شده است اي عثمان؟چه شده تو را که اينگونه به من خيره شده و نگاهم مي کني؟عثمان گفت: از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم شنيدم که مي فرمود: نگاه کردن به علي عبادت است».
نتیجه‌گیری: مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام وجود مبارکشان آنقدر سرشار از فضائل و شرافت بود که تمامی جهانیان در تمامی اعصار و تمامی ادیان و حتی خداناباوران و ماتریالیسم‌ها، از بیان تمامی فضائل بی‌نهایت او عاجز هستند، و اگر ما شاهد این هستیم که در مورد آن ابرمرد، کتاب‌های زیادی نوشته شده است، باید این را بدانیم که تمامی آن کتاب‌ها و نوشته‌ها تنها بیان قطره‌ای از اقیانوس بیکران فضائل بی‌نهایت آن حضرت بودند! اگر ما در این بخش به بیان قطره‌ای از فضایل بی‌نهایت آن حضرت از منظر خلفای اهل سنت پرداختیم به این معنی نیست که خلافت ناحق آن سه نفر از منظر مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام مورد تایید قرار گرفته است، بلکه مدارای مولای متقیان حضرت امام علی علیه السلام با آن سه نفر صرفاً به خاطر مصلحتی بود که دین مبین اسلام اقتضا کرده بود و نیز با بیان فضائل آن حضرت از منظر آن سه نفر، راوی فضائل آن حضرت از زبان کسانی هستیم که به عنوان صحابه‌های نبی اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مطرح بودند.
پی نوشت
[۱] بیانیع المودة، شیخ سلیمان قندوزی حنفی، صفحات ۲۴۹ و ۲۵۰
[۲] برگرفته از کتاب «چرا شیعه شدم؟»، محمد رازی، صفحه ۳۳۲
[۳] مناقب، ابن مغازلی، به تحقیق محمد باقر بهبودی، صفحه ۱۲۹، حدیث ۱۷۰
[۴] درر الاحادیث النبویّة، صفحه ۵۱
[۵] فضائل الصحابه، جلد ۲، صفحه ۸۱۹
[۶] ترجمة الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، ابن عساکر، جلد ۲، صفحه ۳۶۵، حدیث ۸۷۲
[۷] البدایة و النهایة، جلد ۷، صفحه ۳۵۸، باب فضائل حضرت امام علی علیه السلام