رهنمودی از امام حسن عسکری

«درخت قناعت گر آرد برى
نباشد به جز عزّت و سرورى
طمع مر تو را ذلّت آرد به بار
به دنیا و عقبى شوى شرمسار»
صرف نظر از آمال و آرزوهای غیر مشروع، حتی خواسته‌های مشروع انسان نیز به طور مطلق قابلیت و ارزش پیگیری ندارد. زیرا حفظ عزت نفس و کرامت انسانی آن قدر مهم است که مانع می‌گردد انسان به هر قیمتی به دنبال علائق و گرایش‌های خویش برود. چنان‌چه وجود مبارک امام حسن عسکری (سلام الله‌علیه) در یک بیان نورانی فرمودند: «مَا أَقْبَحَ‏ بِالْمُؤْمِنِ‏ أَنْ تَكُونَ لَهُ رَغْبَةٌ تُذِلُّهُ [۱] چقدر زشت است برای مؤمن که علاقه به چیزی داشته باشد که مایه ذلتش شود».
«گرفتم صید تو شد آهوی مُشک
مکافات سگ و سگ ‌بان نیرزد»
بیان پیشوای یازدهم خط قرمزی برای بیان درخواست‌ها و پیگیری علائق مشروع ماست که اگر جایی احساس می‌کنیم کرامت و شخصیت ما با منت گذاشتن دیگران، زیر سوال می‌رود، باید از ابراز و دنبال نمودن آن خواسته خودداری نماییم، و اگر طمع مذموم است، یکی از اسرارش را در همین امر می‌توان جستجو نمود که دامن زدن به این رذیله اخلاقی باعث حقارت و کوچکی انسان در مقابل دیگران می‌گردد، در حالی‌که مناعت طبع و عزت نفس انساني، از گوهر های ارزشمند وجود انسان است که تحت هيچ شرايطی نبايد مورد خدشه وارد شود.
حضرت امام خمینی (رحمة الله علیه) در این راستا می‌فرمودند: «حقيقتا انسان را عار آيد كه به واسطه شكم خود يا راه انداختن شهوت خويش اين قدر ذلت و خوارى به خود راه دهد، و از اين مخلوق بى‏ همه چيز و فقراى بی دست و پا و اذلاّء بی دانش و بينش منّت كشد. منت اگر مى‌‏كشى، از غنى مطلق و خالق سماوات و ارض بكش، كه اگر توجه به ذات مقدس او پيدا كردى و دلت خاضع در محضر او گرديد، از هر دو عالم وارهى و طوق عبوديت مخلوق را از گردن بيرون كنى».[2]
بنابراین باید این بیان امام حسن عسکری (علیه السلام) را در همه امور، چه مسائل مربوط به تصمیمات کشوری، اجتماعی و فردی نصب العین خود قرارداد و حفظ ماندن شخصیت و کرامت انسانی را با هیچ امر دیگری معاوضه ننمود.
................................................  
پی‌نوشت:
[1]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار(ط-بيروت)، ج75، ص374، دار إحياء التراث العربي‏، بيروت‏، 1403 ق‏.
[2]. خمینی، سید روح الله، شرح چهل حدیث، ص256.