چکیده:وسواس داشتن و حساسیت بی‌مورد در معیارهای ازدواج، خصوصا آن دسته از معیارهایی که جزء ملاکات اصلی و اولی نیستند، باعث تاخیر و پیچیدگی در روند ازدواج جوانان می‌شود.
تا چه اندازه باید بر روی معیارهای ازدواج حساسیت نشان داد تا به ازدواجی موفق دست یافت؟
این سوالی است که پاسخ به آن می‌تواند در روند پیدا کردن موردی مناسب برای ازدواج، جوانان را یاری رساند. در کنار شناخت معیارهای درست، لازم است که در خود معیارها نیز از افراط و تفریط پرهیز کرد بنابراین فردی که به دنبال ازدواج است، نه آن‌چنان باید بی‌خیال باشد که تن به هر ازدواجی بدهد و نه آن اندازه ایده‌آل‌گرا و حساس که خود آن ایده‌آل‌گرایی مانعی در مقابل ازدواج جوان بشود.
وقتی به آمارها رجوع می‌شود، مشاهده می‌شود که یکی از بزرگ‌ترین موانع ازدواج بالا بودن توقعات دختر و پسر از همسر آینده‌شان می‌باشد. در تحقیقی در این‌باره، در یکی از دانشگاه‌های کشور، نزدیک به ۵۰درصد از دانشجویان دختر و پسر مانع ازدواج‌شان را نیافتن فرد ایده‌آل خود دانسته‌اند و فقط ۷درصد از آن‌ها مانع ازدواج خود را عدم تمایل به ازدواج برشمرده‌اند.[1]
دین مبین اسلام حساسیت و دقت را در معیارهای اصلی، مانند دین‌داری و اخلاق قبول دارد ولی در باقی معیارها تاکید دارد که فرد باید انعطاف داشته باشد و نگاه سختگیرانه‌ای به آن معیارها نداشته باشد.
ابراهيم همدانى مي‌گويد درباره ازدواج نامهاى به امام باقر عليه‌السّلام نوشتم؛ حضرت به خطّ خود جواب داد كه رسول اكرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمودند:«با كسى كه از اخلاق و دينش رضايت داريد ازدواج كنيد و خوددارى شما از وصلت با او باعث فساد و فتنه بزرگ در جامعه خواهد شد.»[2]
حال که به درون جامعه می‌رویم به برخی موارد از این قبیل برمی‌خوریم که ما برای نمونه به سوال یکی از کاربران در این زمینه با عنوان "مرا مهر سیه چشمان ز سر بیرون نخواهد شد!" اشاره می‌کنیم و توضیحاتی را به عنوان پاسخ در انتهای مطلب، تقدیم می‌نماییم.
ایشان بیان می‌کنند که خيلي به ظاهر دختر مقابلم اهميت مي‌دهم؛ در يكي دو مورد از خواستگاری‌هایی که رفتم، واقعا اخلاق و خانواده‌ی خيلي خوبي داشتند ولي به خاطر يک سری جزئيات، (مثلا اينكه چشم و ابرو مشكي نيستند) دل‌خواه من نبوده‌اند بنابراین ديگر ادامه ندادم.الان مشکل اینجاست که نمی‌دانم چطور اين حساسيت غیرضروری را از بين ببرم و...
ازدواج به عنوان بنیانی است که نباید با وسواس در معیارهای رسیدن به آن، این اصل مترقی و انسان ساز فراموش شود. گاه این‌گونه است که ما با معیارهای‌مان و پافشاری بیش از حد بر آن، از اصل ازدواج فاصله می‌گیریم و کار را برای خودمان سخت می‌کنیم و این دقیقا همان چیزی است که باید به شدت از آن پرهیز شود.
پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلام درباره اهمیت اصل ازدواج می‌فرمایند:«مَا بُنِيَ فِي الْإِسْلَامِ بِنَاءٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَعَزُّ مِنَ التَّزْوِيج؛ هيچ بنايي در اسلام نزد خداوند محبوب‌تر و عزيزتر از ازدواج نيست.»[3]
حال سوال اینجاست که قیافه که قاعدتا یکی از معیارهای ازدواج هست باید در چه حد مورد توجه قرار گیرد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که مشکل در اصلِ توجه کردن به قیافه نیست بلکه مشکل در این است که قیافه و ظاهر طرف مقابل محورِ انتخاب قرار گیرد؛ این در حالی است که باید پذیرفت که ازدواج باید بر اساس برآیند تمامی معیارها از پر اهمیت‌ترین تا کم اهمیت‌ترین آن، اتفاق بیفتد نه این‌که خدای ناکرده فردی که ایرادات مختصری در ظاهر دارد ولی دارای کمالات بسیاری است خط بخورد و در سمت مقابل فردی که ظاهر زیبا و جذاب دارد، ولی از آن کمالات بهره چندانی نبرده است، مورد انتخاب واقع شود؛ پس در یک نگاه واقع‌بینانه باید معیارهای اصلی را در فرد بررسی کرد و به عنوان یکی از معیارها، زیبایی را نیز در کنار آن معیارهای اصلی قرار داد و به یک جمع‌بندی کلی رسید.(در بحث بررسی معیارها توجه داشته باشید زیبایی فقط در زیبایی ظاهری محدود نمی‌شود چه بسا زیبایی باطنی یک فرد که صورت او را که ممکن است در ابتدا و پیش از شناخت چنگی به دل نمی‌زده است، را در نظر انسان زیبا کند
در این‌جا می‌ماند ذکر دو نکته دیگر که به عنوان مکمل بحث مطرح می‌کنیم.
اولا اگر زیبایی ظاهری معیار انسان قرار بگیرد مطمئن باشید که دست بالای دست بسیار است و در فضای وسواس‌گونه هیچ انتهایی برای آن تصور نمی‌شود.
ثانیا زیبایی ظاهری بعد از مدتی به صورت طبیعی و با گذشت زمان برای فرد عادی می‌شود و اخلاق نیکو و ایمان و مسائلی از این قبیل است که سبب استحکام روابط زناشویی می‌شود و عشق و محبت را بین زن و شوهر افزایش می‌دهد.
بنابراین چاره‌ای نیست که با یک نگاه واقع‌بینانه به مساله زیبایی نظر بیندازید و زندگی خود را از آسیب‌های این نوع نگاه رها سازید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت:
1.مقاله"مقایسه دیدگاه های دختران و پسران دانشجو درباره همسرگزینی و ازدواج"،نویسندگان: سعیدی رضوانی،نوید؛ حسن زادگان رودسری،ماهرخ نشریه: رشد آموزش علوم اجتماعی پاییز 1372- شماره 17
2.روايات تربيتى، محمدتقی فلسفی، ج1، ص181، و الکافی، جلد5، ص347.
3.بحار الأنوار (ط - بيروت) ؛ ج۱۰۰ ؛ ص۲۲۲، ۱۱۱جلد، دار إحياء التراث العربي - بيروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ق.
برای مطالعه بیشتر:
*کتاب مسائل و مشكلات زناشوئي،نویسنده: دکتر احمد بهشتی، انتشارات: امير كبير.