با سلام- بسیاری از دانشمندان بزرگ مثل بوعلی سینا معتقدند که شر، امر عدمی است که ذاتی ندارد. یعنی خداوند متعال، اصلا چیزی به عنوان شر را خلق نکرده است.(الهیات شفا، مقاله هشتم، فصل ششم). عالمی که ما در آن قرار داریم، عالم ماده است و دارای خصوصیاتی است که در دیگر عوالم مثل عالم مثال، وجود ندارد. یکی از خصوصیات عالم ماده، وجود تضاد و تزاحم واین پدیده های رنج آور است. فارابی؛ فیلسوف بزرگ، در این زمینه می گوید:«خدا در قدرت و حکمت و علم خود، تام است و تمامی افعال او، کامل و بدون نقص و عیب است. آفات و شروری که عارض اشیای طبیعی می شود، ضروری عالم ماده و طبیعی است. عالم ماده نمی تواند خیر محض را بپذیرد، چون در غیر این صورت، دیگر ماده نخواهد بود.(تعلیقات فارابی، ص46) گاهی این شر ها ناشی از اختیار انسان است و نمی توان اشکال کرد که خدا نباید انسان را مختار خلق می کرد تا این جنایت ها صورت نگیرد، چون اگر انسان را مجبور خلق می کرد، اعمال و رفتار او هیچ ارزشی نداشت و هدف از خلقت انسان که رسیدن به کمال است، محقق نمی شد. انسان می تواند با این اختیار خود، راه خیری را که خدا به او نشان داده است طی کند و از طرفی می تواند با همین اختیار، راه شر را طی کند و رو به گمراهی برود. به عنوان مثال هرگز نمی توان چاقو را شر محض دانست آن هم به آن دلیل که انسانی با اختیار خود، با این وسیله، کار شری را انجام داده است. طبیعت چاقو، بریدن است و این بستگی به انسان مختار دارد که از آن چگونه استفاده می کند. گاهی برای بریدن اشیاء سخت و بریدن میوه و ...استفاده می کند و گاهی برای کشتن انسانی بی گناه، پس نمی توان چاقو را یک شر محض دانست. وقتی که اتفاقات جهان به صورت جزئی دیده شود، به شر بودن آن ها حکم می شود. خداوند متعال، جهان را با علم کامل خود، بدون هیچ نقصی خلق کرده است ولی انسان با علم ناقص خود گاهی پی به حکمت آن نمی برد و در نتیجه آن را شر می پندارد. مثل سیل که اگر به صورت جزئی دیده شود، جز خرابی و مرگ و ... نیست که شر محض است ولی اگر به صورت کلی مورد بررسی قرار گیرد، وجودش خیر و برای طبیعت لازم است. وجود شر، ظلم و بدبختی های موجود در جهان و عدم عدالت در بین مخلوقات، زمانی قابل اشکال است که انسان منحصر در این دنیا باشد و حال آنکه وجود آخرت و اجرای عدالت تام در آن و همچنین جبران این سختی ها و... جای هیچ اشکالی را باقی نمی گذارد. امام صادق علیه السلام می فرمایند:« لَوْ یَعْلَمُ الْمُؤْمِنُ مَا لَهُ مِنَ الْأَجْرِ فِی الْمَصَائِبِ لَتَمَنَّی أَنَّهُ قُرِّضَ بِالْمَقَارِیضِ؛ اگر مؤمن می دانست که در برابر مصائب چه پاداشی دارد، آرزو می کرد بدنش با قیچی قطعه قطعه شود.»(مستدرک الوسائل، ج2، ص434). برای مطالعه بیشتر به آدرس های ذیل مراجعه کنید. https://btid.org/fa/news/160445 https://btid.org/fa/news/6803 https://btid.org/fa/news/56750 https://btid.org/fa/news/103110
با سلام- بسیاری از دانشمندان بزرگ مثل بوعلی سینا معتقدند که شر، امر عدمی است که ذاتی ندارد. یعنی خداوند متعال، اصلا چیزی به عنوان شر را خلق نکرده است.(الهیات شفا، مقاله هشتم، فصل ششم). عالمی که ما در آن قرار داریم، عالم ماده است و دارای خصوصیاتی است که در دیگر عوالم مثل عالم مثال، وجود ندارد. یکی از خصوصیات عالم ماده، وجود تضاد و تزاحم واین پدیده های رنج آور است. فارابی؛ فیلسوف بزرگ، در این زمینه می گوید:«خدا در قدرت و حکمت و علم خود، تام است و تمامی افعال او، کامل و بدون نقص و عیب است. آفات و شروری که عارض اشیای طبیعی می شود، ضروری عالم ماده و طبیعی است. عالم ماده نمی تواند خیر محض را بپذیرد، چون در غیر این صورت، دیگر ماده نخواهد بود.(تعلیقات فارابی، ص46) گاهی این شر ها ناشی از اختیار انسان است و نمی توان اشکال کرد که خدا نباید انسان را مختار خلق می کرد تا این جنایت ها صورت نگیرد، چون اگر انسان را مجبور خلق می کرد، اعمال و رفتار او هیچ ارزشی نداشت و هدف از خلقت انسان که رسیدن به کمال است، محقق نمی شد. انسان می تواند با این اختیار خود، راه خیری را که خدا به او نشان داده است طی کند و از طرفی می تواند با همین اختیار، راه شر را طی کند و رو به گمراهی برود. به عنوان مثال هرگز نمی توان چاقو را شر محض دانست آن هم به آن دلیل که انسانی با اختیار خود، با این وسیله، کار شری را انجام داده است. طبیعت چاقو، بریدن است و این بستگی به انسان مختار دارد که از آن چگونه استفاده می کند. گاهی برای بریدن اشیاء سخت و بریدن میوه و ...استفاده می کند و گاهی برای کشتن انسانی بی گناه، پس نمی توان چاقو را یک شر محض دانست. وقتی که اتفاقات جهان به صورت جزئی دیده شود، به شر بودن آن ها حکم می شود. خداوند متعال، جهان را با علم کامل خود، بدون هیچ نقصی خلق کرده است ولی انسان با علم ناقص خود گاهی پی به حکمت آن نمی برد و در نتیجه آن را شر می پندارد. مثل سیل که اگر به صورت جزئی دیده شود، جز خرابی و مرگ و ... نیست که شر محض است ولی اگر به صورت کلی مورد بررسی قرار گیرد، وجودش خیر و برای طبیعت لازم است. وجود شر، ظلم و بدبختی های موجود در جهان و عدم عدالت در بین مخلوقات، زمانی قابل اشکال است که انسان منحصر در این دنیا باشد و حال آنکه وجود آخرت و اجرای عدالت تام در آن و همچنین جبران این سختی ها و... جای هیچ اشکالی را باقی نمی گذارد. امام صادق علیه السلام می فرمایند:« لَوْ یَعْلَمُ الْمُؤْمِنُ مَا لَهُ مِنَ الْأَجْرِ فِی الْمَصَائِبِ لَتَمَنَّی أَنَّهُ قُرِّضَ بِالْمَقَارِیضِ؛ اگر مؤمن می دانست که در برابر مصائب چه پاداشی دارد، آرزو می کرد بدنش با قیچی قطعه قطعه شود.»(مستدرک الوسائل، ج2، ص434). برای مطالعه بیشتر به آدرس های ذیل مراجعه کنید.
https://btid.org/fa/news/160445
https://btid.org/fa/news/6803
https://btid.org/fa/news/56750
https://btid.org/fa/news/103110