- نفقه خانم در ازدواج دائم بر عهده مرد می باشد و خانم، هیچ مسئولیتی در قبال هزینه های خانواده ندارد لذا لزومی بر اشتغال بانوان نیست.
یکی از مسائل اجتماعی مهمی که مورد تحلیل و تحقیق اندیشمندان و جامعه شناسان واقع شده است، بحث اشتغال بانوان می باشد. بعضی از افراد موافق مسئله، و برخی دیگر مخالفت نموده اند. این مسئله علاوه بر اینکه در سطح کلان مورد بحث هست در تصمیم گیری افراد برای ازدواج نیز نقش مهمی دارد. به طوری که بعضی مردان از ازدواج با خانم های شاغل امتناع می کنند و بعضی دیگر دوست دارند همسرشان شاغل باشد. در این نوشته ضمن پرسشی که یکی از دوستان در سایت مطرح نموده اند به معایب و مزایای شاغل بودن خانمها خواهیم پرداخت.
سوال: بنده معلم هستم و قصد ازدواج دارم، نمی دانم با همکار و خانم شاغل ازدواج کنم یا خیر با بانوی خانه دار؟ لطفا راهنمایی کنید.
پاسخ سوال:
برای اینکه دوست عزیز ما بتواند تصمیم درستی بگیرد ما معایب و مزایای شاغل بودن بانوان را در ذیل مطرح می کنیم. لذا می توانند با مطالعه مطلب تصمیم بهتری بگیرند، اما قبل از آن مقدمتا عرض کنم که خداوند متعال نفقه خانم را بر مرد واجب کرده و می فرماید: «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللّهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ...»(نسا/34) یعنی مردان، سرپرست و نگهبان زنانند، به دلیل برتری هایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به دلیل انفاق هایی که از اموالشان (در مورد زنان) می کنند. لذا بهتر است همسری را انتخاب کنید که بیشتر در تربیت فرزند و همسرداری موفق باشد و مسئله اشتغال را خودتان بر عهده بگیرید.
مزایای اشتغال خانمها
1- شاید مهمترین مزیت شاغل بودن خانمها، خدمات اجتماعی به همنوعان خود باشد، مثلا وجود یک بانوی متخص پزشک، نعمت بزرگی برای خانمها خواهد بود که بتوانند از نظر نامحرم دور بمانند. به همین خاطر علمای دین نیز مراجعه به پزشک غیر همنجس را در صورت وجود همجنس، غیر شرعی دانسته اند. مقام معظم رهبری در جواب استفتائی می فرمایند: «اگر معاینه و درمان منوط به نظر و لمس حرام باشد جایز نیست مگر در صورتی که مراجعه به پزشک زن حاذق و متخصص غیرممکن باشد» [1]
2- کمک به اقتصاد خانواده: طبیعی است، اگر خانم و آقا هر دو شاغل باشند قدرت اقتصادی خانواده بالا می رود.
3- یکی دیگر از فواید اشتغال پر کردن اوقات فراعت، خصوصا در اوایل زندگی هست. به عبارتی در ابتدای زندگی مشترک، چون هنوز زن و شوهر تنها هستند و فرزند ندارند اوقات خالی بیشتر از زمانهای دیگر است و همین بیکاری شاید باعث درد سر شود. مولای متقیان می فرمایند: «براستى و حقیقت كه این نفس(انسانى) پیوسته و مرتب به بدى امر مى كند در نتیجه هر كس آن را به خود واگذارد (و به كارى نگمارد) نفس او را به سمت گناهان مى كشاند.»[2] لذا در صورت داشتن شغل اوقات خالی برای وسوسه های شیطانی کم می گردد.
معایب اشتغال بانوان
1- دوران بارداری: بارداری یک فرایند طبیعی و در عین حال مهم و سرنوشت ساز است. بهداشت روانی این دوره، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بارداری باید زمان و دوره ای سالم و شاد برای مادر باشد و به دور از هر گونه استرس و نگرانی و آسیب های جسمی باشد. این امر به نظارت و رسیدگی کامل نیازمند است.
2-جلوگیری از بچه دار شدن: طبیعتا خانم هایی که شاغل هستند، فرصتی برای نگهداری کودک ندارند لذا در وهله اول از بچه دار شدن ممانعت می‌کنند و از نعمت فرزند در جوانی، خود را محروم می سازند. این در حالی است که وجود بچه نعمت الهی است تا جایی که رسول مکرم اسلام در این زمینه می فرمایند: «ازدواج كنيد و داراي نسل گرديد و زياد شويد، به راستي كه من مباهات مي‌كنم به واسطة شما در مقابل امت‌هاي ديگر در روز قيامت، ولو با بچه سقط شده»[3]
3- بالا رفتن سن ازدواج: برای پیدا کردن شغل اولا باید تحصیلات عالی داشته باشید و ثانیا مدت زمانی را در پی جستجوی شغل باشید، که شاید سالها طول بکشد و این امر باعث می شود که خانم ها در سن بالا ازدواج کنند یا اصلا نتوانند ازدواج کنند. در حالی که دین مبین اسلام به ازدواج در سن پایین تاکید دارد.
امام رضا(علیه السلام)مى فرماید: «جبرئیل امین بر پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) نازل شد و عرض كرد: اى محمّد(صلى الله علیه وآله)پروردگارت به تو سلام مى رساند و مى فرماید: دختران مانند میوه درختان هستند و همان گونه كه میوه وقتى مى رسد، چاره اى جز چیدن ندارد، وگرنه تابش خورشید و وزش باد آن را فاسد مى كند، دختران باكره هم وقتى به سن بلوغ و ازدواج مى رسند، چاره اى جز ازدواج ندارند، وگرنه از گرفتار شدن به فتنه و انحراف، در امان نیستند. آن گاه رسول خدا(صلى الله علیه وآله)مردم را جمع كرد و به منبر رفت و پیام پروردگار عزیز و بلندمرتبه را به آنان ابلاغ نمود»[4] همچنین روایت دیگرى بهترین سن ازدواج دختران را ابتداى سن بلوغ مى داند.[5]
4- اختلاط با نامحرم: بسیار پیش می آید که به خاطر شغل، بانوان با نامحرمان ارتباط داشته باشند! و گاهی اوقات همین ارتباطات مقدمه حرام می گردد به همین خاطر بود که فاطمه زهرا (سلام الله علیها) وقتی پدر بزرگوارش کارهای خانه را به وی سپردند بسیار خوشجال شدند. امام محمّد باقر علیه السّلام می فرمایند: «على و فاطمه (علیهما السّلام) از رسول خدا (صلى الله علیه وآله) تقاضا کردند که آن حضرت کارهاى خانه و بیرون خانه را بین آنها تقسیم نماید. پیامبر انجام کارهاى داخل خانه را به عهده فاطمه نهاد و امور خارج از منزل را به عهده على علیه السّلام گذاشت. حضرت فاطمه (سلام الله علیها) خوشحال شد و فرمود: فَلَا یَعْلَمُ مَا دَاخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ إِلَّا اللَّهُ بِإِکْفَائِی رَسُولُ اللَّهِ ص تَحَمُّلَ رِقَابِ الرِّجَالِ هیچ کس جز خداوند نمى داند که من چقدر خوشحال شدم از اینکه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم کارهاى بیرون از خانه را به عهده من قرار نداد و مرا از مراوده با مردان نجات داد»[6]
پی نوشت ها
1-اجویة الاستفتائات، ص 311 س 1302
2- ابن جماعه محمد ابن ابی بکر،الغرر والدرر، انتشارات نوادر، بیروت، باب النفس ، ج 1، ص 544، ح 4
3- نمازي، حسن بن علي، مستدرك سفينه البحار، قم، جامعه مدرسين، سال 1419، ج4، ص340.
4- شیخ حرّ عاملى، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، 1416، ج ج 21، ص 482
5- شیخ حرّ عاملى، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، 1416، ج 20، ص 61
6- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، زندگانی حضرت زهرا سلام الله علیها، ترجمه روحانی علی آبادی، محمد، مهام، 1377، تهران. ص380
اشتغال بانوان می تواند معایب و مزایایی داشته باشد. رسیدگی به امور بانوان، کمک به اقتصاد خانواده، پر کردن اوقات فراغت در اوایل زندگی و ... می توانند از مزایای شغل باشند. اما در مقابل ایراداتی دارد که شاید تمام مزایای آن را از بین ببرد. از جمله ایرادات: اختلاط با مردان، به خطر افتادن تربیت فرزندان، بیکار ماندن مردان، اثار روحی و روانی منفی، خستگی مفرط، حقوق بسیار کم و ...