رهروان ولایت ـ هر دختری و پسری آرزو دارد ازدواج مناسبی داشته باشد و در سایه انتخاب درست در امر ازدواج بتواند احساس آرامش و خوشبختی کند. برای این منظور و با توجه به فرهنگ اسلامی ایرانی می‌توانیم برای انتخاب همسر مناسب و تشکیل زندگی خوب سه مرحله را در نظر بگیریم که در هر مرحله کارهای مربوط به آن مرحله را باید انجام داد.
مرحله اول، قبل از ازدواج : تحقیق در انتخاب همسر جهت تشخیص کفویت و شناخت های اولیه و ضروری
در این مرحله که آغاز راه و از اساسی‌ترین مراحل ازدواج است باید با شناخت روحیات خود و تشخیص ملاکهای اصلی و فرعی برای ازدواج به دنبال یافتن مورد مناسبی که حداقل دارای ملاکهای اصلی باشد بود.
ملاکهای اصلی یعنی آن دسته از ملاکهایی که اگر در طول زندگی در فرد مورد نظرتان وجود نداشت به هیچ وجه قادر به ادامه زندگی با وی نباشید برخلاف ملاکهای فرعی که ترجیحی هستند یعنی اگر باشد خیلی خوب است و اگر هم نباشند میتوان طوری با آن کنار آمد.
بیش از صد مورد تحقیق نشان داده است که اگر افراد با کسانی ازدواج کنند که همشأن و همسان هستند، امر زندگی آسانتر می‌گذرد، در مواردی بسیار درگیری و اختلاف بین زن و شوهر دیده می‌شود از آن بابت که طرفین در شأن و طبقه متفاوتند. تکیه اساسی اسلام در کفویت روی مسأله ایمان و اعتقاد است. [1]
دینداری یکی از مهمترین ملاکهای اساسی خصوصا برای کسانی که مقید به دین و دینداری هستند می‌باشد امام باقر(علیه السلام) فرمود: «عَلَيْكَ بِذَوَاتِ الدِّين؛با همسر باایمان ازدواج کنید.» [2]
اشتباهی که برخی از دختران و پسران عزیز در این مرحله ممکن است دچار شوند این است که به خاطر برخی عوامل از قبیل نداشتن خواستگار زیاد و یا اصرار والدین و ... از ملاکهای اصلی خود کوتاه بیایند و یا اگر برخی از ملاکهای اصلی آنها در شخص مقابل وجود نداشت با مسامحه و سهل انگاری عبور کنند و بگویند این مسایل بعدا درست می‌شود. این کار در مورد ملاکهای فرعی و غیر اصلی مورد تایید است اما در مورد ملاکهای اصلی می‌تواند خسارات زیادی به بار آورد.
با توجه به این توضیحات در این مرحله تحقیق دقیق و درست جهت یافتن شناختهای اولیه و ضروری یا همان کفویت ضروری است. در این مرحله است که باید تشخیص داد ازداواج صورت بگیرد یا خیر.
مرحله دوم، بعد از ازدواج و در دوران عقد: شناخت بیشتر روحیات همسر و کسب مهارتهای سازگاری
در فرهنگ ما ایرانیان ازدواج را در دو مرحله انجام می‌دهیم یکی دورانی که دختر و پسر صیغه شرعی ازدواج را خوانده اند اما هنوز وارد زندگی مشترک نشده‌اند(دوران عقد) و دورانی که دختر و پسر وارد زندگی مشترک شده و تشکیل خانواده می‌دهند (عروسی)؛ که البته از لحاظ دینی چنین چیزی وجود ندارد، اما مخالف دین هم نیست بلکه در کنار آفاتی که می‌تواند داشته باشد؛ خوبی‌هایی هم دارد که باید با آنها آشنا بود.
اشتباهی که برخی پسران و دختران در این دوران مرتکب می‌شوند و حتی برخی مشاورین هم متاسفانه توصیه می‌کنند این است که این دوره را دوره شناخت می‌دانند و توصیه می‌کنند دختر و پسر با هم صیغه‌ای بخوانند و با هم در رفت و آمد باشند تا ببینند به هم می‌خورند یا نه! و اگر بدرد هم نمی‌خورند از هم جدا شوند؛ که البته این کار می‌تواند آسیبهای جبران ناپذیری برای دختر و پسر داشته باشد؛ در حالی که زمان انتخاب باید همان دوره اول باشد نه این دوره؛ اما کاری که باید در این دوره انجام شود (پس از تحقیق و شناسایی ملاکهای اصلی در مرحله اول) این است که باید در این دوره با ویژگیها و صفات همسر آشنا شد، صفات و روحیاتی که ممکن است با روحیات و سلایق شما سازگاری چندانی نداشته باشد اما با آموختن مهارتها و برخوردهای مناسب با آن کنار آمد، در این مرحله باید با شناخت بیشتر همدیگر مسیر زندگی آینده را ترسیم کرد و مهارتهای لازم را برای در کنار هم بودن و در کنارهم ماندن آموخت.در این مرحله باید پایه های عشق و محبت را بنا نمود.
حضرت صادق(علیه السلام) از پدرش امام باقر(علیه السلام) نقل كرده كه فرمود:« هر كس زن گرفت، بايد او را گرامى و محترم بشمارد.» [3]
مرحله سوم، بعد از ازدواج و زندگی مشترک زیر یک سقف: تحکیم روابط با آموزش های لازم و صبر و بردباری
بعد از گذراندن موفقیت‌آمیز مراحل قبل، در این دوره باید با واقعیتهای زندگی آشنا شد، سطح توقعات و انتظارات را متناسب نمود و با آشنایی که دختر و پسر از هم دارند در خوشی‌ها و ناخوشی‌ها شریک یکدیگر باشند و در سختی‌ها همدیگر را یاری رسانند و با عشق و محبت و دلسوزی با یکدیگر با هر گونه مشکل در زندگی مقابله نمایند. در این مرحله نباید با هر مشکلی و ناسازگاری که ایجاد می‌شود به طلاق فکر کرد بلکه طلاق آخرین راه حل ناسازگاریهاست؛ در حالی که کمتر مشکلی است که نتوان با آموختن مهارتهای لازم بر آن پیروز شد، لذا توصیه به صبر و بردباری در زندگی مشترک اصل اساسی است که در روایات بدان اشاره شده است.
در روایتی امام باقر(علیه السلام)فرمودند:« اَلْكَمالُ كُلُّ الْكَمالِ، التَّفَقُّهُ فِی الدّینِ، وَ الصَّبْرُ عَلَی النائِبَهِ، وَ تَقْدیرُ الْمَعیشَهِ ؛ تمام كمالات - معنوی و مادّی انسان - در فقاهت و شناخت دقیق و صحیح مسائل دین و معارف الهی است; و صبر و شكیبائی در مقابل ناملایمات، و نیز زندگی را با تدبّر و مدیریّت برنامه ریزی كردن می‌باشد.»[4]
و در روایتی دیگر امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:« إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ كَتَبَ عَلَى الرِّجَالِ الْجِهَادَ وَ عَلَى النِّسَاءِ الْجِهَادَ فَجِهَادُ الرَّجُلِ أَنْ يَبْذُلَ مَالَهُ وَ دَمَهُ حَتَّى يُقْتَلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ جِهَادُ الْمَرْأَةِ أَنْ تَصْبِرَ عَلَى مَا تَرَى مِنْ أَذَى زَوْجِهَا وَ غَيْرَتِهِ؛ به راستی که خداوند عز و جل بر زنان و مردان جهاد را واجب کرده است اما جهاد مردان آن است که ( برای حفظ دین و مملکت) مال و خون خود را بذل کنند تا در راه خدا کشته شوند و اما جهاد زن آن است که در مقابل دشواری‌های زندگی همسرش صبر کند. »[5]
و نیز فرمودند: « من احتمل من امراة و او کلمة واحدة اعتق الله رقبه من النار و اوجب الله له الجنة و کتب له ماتی الف حسنة و محی عنه ماتی الف سیئة و رفع له ماتی الف درجة و کتب الله عز و جل بکل شعرة علی بدنه عبادة سنة؛ هرکه آزار و اذیت زنان را تحمل کند و بردباری نماید اگرچه در برابر یک سخن ناروا باشد خداوند او را از آتش جهنم آزاد کند بهشت را بر او واجب گرداند در نامه عمل او دویست هزار نیکی بنویسد دویست هزار زشتی از آن محو کند مقام او را دویست هزار درجه بلند نماید و به شماره موهای بدنش عبادت یک سال برای او بنویسد.»[6]
البته چون در این مقاله نمیتوان به تمامی روایات و مهارتهای زندگی اشاره کرد جهت آشنایی هر چه بیشتر با این مهارتها مطالعه کتاب همسران سازگار، اثر علی حسین زاده، که توسط انتشارات موسسه امام خمینی(ره) منتشر شده بسیار مفید و کاربردی خواهد بود.
امید است که با پیروی از تعالیم اهل بیت(علیهم السلام) بتوانیم ازدواج موفق و زندگی شادی داشته باشیم.
منابع:
[1]. علی قائمی، نظام حیات خانواده در اسلام، ص 69 .
[2]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، ج20، ص 38.
[3]. مجلسی، بحارالانوار، جلد 103، ص 224، به نقل از کتاب همسرداری /ابراهيم امينى.
[4]. کلینی، الكافي، (ط - الإسلامية)، ج1، ص32.
[5]. ابن بابویه، من لا يحضره الفقيه، ج3، ص 439.
[6]. مکارم اخلاق طبرسی به نقل از رساله امام سجاد علیه السلام، شرح نراقی.
نظرات
توصیه های مناسبی نبود. زیادی از بالا به قضیه نگاه می کنید.