چکیده: یکی از همسران پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) شخصی است به نام «زینب بنت عمیس». در مورد این شخص، تنها یک روایت وجود دارد، که از وی به عنوان همسر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نام برده شده. از این رو در ادامه تلاش می‌کنیم به گوشه‌ای از زندگی وی بپردازیم.
زندگی حضرت محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از صدر اسلام مورد توجه و اهتمام مسلمانان قرار داشته است؛ به نحوی که هر فردی که رابطه‌ای ــ هرچند کوچک ــ با این رسول مهربانی‌ها(صلی‌الله‌علیه‌وآله) داشته، تلاش می‌کرده آن را به عنوان یک افتخار ابراز کند. ولی با این وجود در زندگی رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از افرادی نام برده شده، که هیچ‌گونه معرفی صحیح از سوی سیره‌نویسان در مورد این اشخاص وجود نداشته است، و تنها نامی از آنان به میان آمده.
یکی از این افراد، شخصی است به نام «زینب بنت عمیس». در مورد این شخص، تنها یک روایت وجود دارد، که از وی به عنوان همسر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله)، نام برده شده. این روایت که در خصال، شیخ صدوق(ره) آمده است، از امام صادق(علیه‌السلام) این‌گونه نقل می‌کند که فرمودند: پيامبر خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با پانزده زن ازدواج كرد و با سيزده نفر از آن‌ها هم‌بستر شد و چون از دنيا رفت نُه همسر داشت، آن دو زنى كه با آن‌ها هم‌بستر نشد، عبارت بودند از: عمره و سنى، و اما آن سيزده زنى كه با آنان هم‌بستر شد، نخستين آنان خديجه دختر خويلد بود، سپس سوده دختر زمعه، سپس ام‌سلمه كه نام او هند دختر ابواميه بود، سپس امّ‌عبدالله عايشه دختر ابوبكر، سپس حفصه دختر عمر، سپس زينب دختر جحش، سپس امّ حبيبه رمله دختر ابوسفيان، سپس ميمونه دختر حارث، سپس زينب دختر عميس، سپس جويره دختر حارث، سپس صفية دختر حيىّ بن اخطب، و زنى كه خود را به پيامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هبه كرد، خوله دختر حكيم سلمى بود و دو كنيز هم داشت كه وقت خود را همانند همسرانش با آنان نیز تقسیم کرده بود: ماريه (قطبيه) و ريحانه خندفيّه.
و آن نه هم‌سرى كه در زمان وفات داشت عبارت بودند از: عايشه، حفصه، ام سلمه، زينب دختر جحش، ميمونه دختر حارث، ام‌حبيبه دختر ابوسفيان، صفيه دختر حيىّ بن اخطب، جويره دختر حارث، سوده دختر زمعه و بهترين آن‌ها خديجه دختر خويلد و پس از وى امّ سلمه دختر حارث بود.[1]
این روایت تنها از سوی شیخ صدوق نقل شده است، و دیگر علمای شیعه از وی نقل کرده‌اند، بدون آن‌که، آن را ضعیف بشمارند. که به عنوان نمونه می‌توان از صاحب تفسیر نور الثقلین و یا از سید هاشم بحرانی صاحب تفسیر البرهان و... نام برد.[2]
در میان سیره نویسان نیز تنها «اِبْنِ قُتَيْبه» از این بانو، به عنوان همسر رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نام می‌برد، ولی توضیحی در مورد زندگی وی نمی‌دهد.[3]
از این‌رو مجهولات زیادی در مورد این همسر رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) وجود دارد، ولی با توجه به نکاتی که از این حدیث شریف فهمیده می‌شود، می‌توان گفت که «زینب بنت عمیس» بعد از وفات رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) زنده نبوده است، یا اگر زنده بوده، پیوندی با رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نداشته است، زیرا که نامی از وی به عنوان، همسران زنده بعد از وفات پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به میان نیامده است.
نکته دیگری که از این حدیث شریف فهمیده می‌شود این است که این شخص، حدود شش سال با پیامبر زندگی کرده است، زیرا که ازدواج وی بعد از «میمونه بنت حارث» بوده است، و میمونه در سال هفتم هجرت به عقد رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در آمده است، پس بنابراین اگر وی بعد از میمونه به عقد رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در آمده باشد، و تا وفات پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با وی همراه باشد، می‌توان نتیجه گرفت که وی، حدود شش سال با رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) زندگی مشترک داشته است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت
[1]. الخصال، محمد بن على ابن بابويه، ترجمه یعقوب جعفرى، ناشر نسیم کوثر، ج2، ص 131.
[2]. تفسير نور الثقلين، عبد على بن جمعة العروسى الحويزى، اسماعيليان، ج4، ص268؛ البرهان في تفسير القرآن، سيد هاشم بن سليمانبحرانى، مؤسسه بعثه، ج4، ص 481.
[3]. المعارف، أبو محمد عبد الله بن مسلم ابن قتيبة(م 276)، تحقيق ثروت عكاشة، القاهرة، الهيئة المصرية العامة للكتاب، ط الثانية، 1992، ص137.