انسان همیشه برای بهبود زندگی خود به تغییرات مثبت در محیط پیرامونش نیاز دارد؛ برای مثال باید بی‌حجابی جای خود را به باحجابی و بی‌فرزندی جای خود را به فرزندآوری تغییر دهند.
«نه گفتن»، از مؤثرترین شیوه‌هایی است که به طور جدی، حریم شخصی یک انسان یا جامعه را نشان می‌دهد. صرف نظر از شکل بیان «نه» که توسط افراد انتخاب می‌شود، اثربخشی آن تا حد زیادی به عزم راسخ آنها بستگی دارد. هرگاه «نه گفتن» با عزم درونی راسخی همراه شود، دوستان و نادوستان، برای همیشه حریم افراد را محترم خواهند داشت.
بعضی اوقات پاسخ «نه»، اعلامیه مهمی است که آن را می‌توان به شکلی احساسی تقویت کرد؛ مانند «راهپیمایی بزرگ نمک» که به روش ماهاتما گاندی در «نه گفتن» به ستمکاری امپریالیسم بریتانیای کبیر در هند بود.[1] بنابراین گاهی لازم است با تغییر محیط، به شرایط موجود «نه» گفت، ابراز وجود کرد و نارضایتی را از اتفاقات پیش‌آمده نشان داد تا نتیجه بهتر و خوشایندتری حاصل شود.
محیط را تغییر دهید
برخی از مشکلات موجود در بین مردم، برخاسته از محیط آنان است. ممکن است تغییر محیط، مناسب‌تر از کاربرد ابراز وجود در برابر افراد دیگر باشد. محیط را می‌توان تضعیف کرد؛ چنان‌که مثلاً وقتی کودکان خردسال، توانایی شکستن اشیای ارزشمند را پیدا می‌کنند، می‌توان آن اشیا را خارج از دسترس آنان قرار داد یا زمانی که گروهی از منشی‌های یک شرکت، مقدار زیادی از وقت خود را به صحبت کردن با یکدیگر می‌گذرانند، برای کاهش امکان تماس بین فردی آنان می‌توان از محوطه‌سازی توسط دیواره‌های مصنوعی استفاده کرد و در نتیجه از اتلاف وقت ناشی از گفتگو به مقدار قابل توجهی جلوگیری نمود.
همچنین محیط را می‌توان غنی‌تر کرد. والدینی که در طول سفرهای طولانی با ماشین، برای کودکان خردسال خود اسباب‌بازی‌های متعددی فراهم می‌کنند، از این روش بهره می‌گیرند. نیز والدین کودکانی که به بازی‌های پرسروصدا علاقه‌مند بودند، بر اساس این روش، یک تشک کوچک را در بخشی از کف اتاق قرار دادند و از آنان خواستند تا بازی پرکشمکش خود را به همان قسمت محدود کنند. همچنین برخی از همسرانی که شاغل هستند، همیشه در مورد اینکه وقتی به منزل می‌رسند، کلید ماشین را در نقطه خاصی قرار دهند تا طرف مقابل به راحتی آن را پیدا کند، مشاجره داشتند. آنان پس از تغییراتی در محیط و با تهیه یک دسته‌کلید اضافی، عدم رضایت ناشی از این مشکل را از میان برداشتند.
بنابراین بیشتر محیط‌ها را می‌توان در جهت برآورده کردن نیازهای افراد و کاهش اختلاف نظر آنان تغییر داد.[2] انسان همیشه برای بهبود زندگی خود به تغییرات مثبت در محیط پیرامونش نیاز دارد. از دیگر تغییرات مثبت در محیط، تغییر کنش و واکنش‌های محیط اجتماعی کشور است.
نتیجه
هر ایرانی به خاطر فردای بهتر کشور و آسایش زندگی سالمندی خود، می‌تواند محیط اطرافش را تغییر دهد و به فرزندآوری اقدام کند؛ چراکه امام سجاد علیه‌السلام در خوبی داشتن فرزند فرمود: «نِعْمَ الشَّیْءُ الْوَلَدُ إِنْ عَاشَ فَدَعَّاءٌ حَاضِرٌ وَإِنْ مَاتَ فَشَفِیعٌ حَاضِرٌ»؛[3] «فرزند، چیز خوبی است؛ اگر زنده باشد، دعاکننده‌ای آماده است و اگر بمیرد، شفیعی حاضر است».
پی‌نوشت:
[1]. دنیای اقتصاد، «راهپیمایی گاندی علیه مالیات نمک»: https://donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3364958.
[2]. برگرفته از: رابرت بولتون، روانشناسی روابط انسان ، فصل دوم، چاپ دهم، انتشارات رشد، 1397، ص282.
[3]. نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، ج2، ص389.