با کاستن از استرس‌های خانواده می‌توان به کاهش دادن نشانه‌های اختلال دفع کودک کمک کرد. حفظ آرامش و وارد نکردن استرس بر کودک، در شیوه‌های رفتاری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نیز دیده شده است.
اختلالات دفع در سنین کودکی قابل تشخیص است. کودکان ۴ یا ۵ ساله همواره آموزش استفاده از توالت را دیده‌اند. با این وجود ممکن است برخی از آنها اختیار دفع خود را نداشته باشند و در شلوار خود یا مکان نامناسب دیگر، دفع مدفوع کنند. همچنین کودکان مبتلا به بی‌اختیاری ادرار، بعد از رسیدن به سن ۵ سالگی، همچنان جای خواب خود را خیس یا در شلوار خود ادرار می‌کنند. برای تشخیص اختلال، کودک باید نشانه‌های بی‌اختیاری ادرار را به مدت سه ماه پیاپی نشان دهد. احتمال ایجاد این اختلال در پسرها بیشتر از دختران است.
انواع اختلال دفع
بر اساس زمانی که کودک به طور نامناسب ادرار می‌کند (فقط هنگام روز، فقط موقع شب یا هر دو)، انواع بی‌اختیاری ادرار وجود دارد. همچنین انواع بی‌اختیاری دفع، کودکانی که پیوست دارند و بعد به علت سرریز مدفوع، بی‌اختیار می‌شوند را از آنهایی که پیوست ندارند و سرریز مدفوع دارند، متمایز می‌کند.
درمان اختلال دفع
1. درمان با آموزش استفاده از توالت:
در این آموزش، کودک برای خودداری از دفع نابهنگام تقویت می‌شود، درباره دفع مناسب آموزش می‌بیند و روش‌های تنفس و تمرین‌های عضلانی برای کسب کنترل بر مجرای مقعدی را یاد می‌گیرد.
2. مصرف فیبر و مایعات:
کودکان مبتلا به اختلال دفع باید رفتارهای لازم برای افزایش مصرف مایعات و خوراکی‌های دارای فیبر مانند سبزی‌ها را بیاموزند.
3. خانواده آرام:
روش سوم، درمانی است که به مسائل سیستم خانواده برمی‌گردد. این درمان می‌تواند با کاستن از استرس‌های خانواده، به کاهش نشانه‌ها در کودک کمک کند؛ برای مثال در این روش، بر خشم حل‌نشده‌ای تمرکز می‌شود که کودک در پاسخ به مسائل خانوادگی، از جمله تعارض والدین، به دنیا آمدن فرزند تازه یا آزار او توسط خواهر یا برادر بزرگ‌تر ابراز می‌کند.[1]
آرامش نبوی
حفظ آرامش و وارد نکردن استرس بر کودک، در شیوه‌های رفتاری پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله نیز دیده شده است؛ چنان‌که در روایتی آمده است: «رسم بر اين بود كه نوزادان و كودكان را نزد پيامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله مى‌آوردند تا براى آنها دعا كند يا نامى انتخاب نماید. پيامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، كودك را مى‌گرفت و براى احترام به خانواده طفل، او را در دامن خود مى‌نشاند و گاهى كودك در دامن حضرت ادرار مى‌كرد و برخى كه او را در اين حال مى‌ديدند، فرياد مى‌زدند و حضرت صلی‌الله‌علیه‌و‌آله مى‌فرمود: جلوى ادرار کردن كودك را نگيريد و او را راحت مى‌گذاشت تا ادرارش را تمام كند و سپس برايش دعا مى‌كرد يا او را نامگذاری مى‌نمود و خانواده‌اش را خوشحال مى‌ساخت. آنها نیز اين‌گونه برداشت نمى‌كردند كه پيامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله از ادرار كودك آنها ناراحت شده باشد و بعد از رفتن آنها حضرت، لباس خود را مى‌شست».[2]
پی‌نوشت:
[1]. برگرفته از: سوزان کراس ویتبورن و ریچارد پی.هالجین، آسیب‌شناسی روانی، نشر روان، 1399، ص430.
[2]. «وَ كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يُؤْتَى بِالصَّبِيِّ اَلصَّغِيرِ لِيَدْعُوَ لَهُ بِالْبَرَكَةِ أَوْ يُسَمِّيَهُ فَيَأْخُذُهُ فَيَضَعُهُ فِي حَجْرِهِ تَكْرِمَةً لِأَهْلِهِ فَرُبَّمَا بَالَ اَلصَّبِيُّ عَلَيْهِ فَيَصِيحُ بَعْضُ مَنْ رَآهُ حِينَ يَبُولُ فَيَقُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لاَ تُزْرِمُوا بِالصَّبِيِّ فَيَدَعُهُ حَتَّى يَقْضِيَ بَوْلَهُ ثُمَّ يَفْرُغُ لَهُ مِنْ دُعَائِهِ أَوْ تَسْمِيَتِهِ وَ يَبْلُغُ سُرُورُ أَهْلِهِ فِيهِ وَ لاَ يَرَوْنَ أَنَّهُ يَتَأَذَّى بِبَوْلِ صَبِيِّهِمْ فَإِذَا اِنْصَرَفُوا غَسَلَ ثَوْبَهُ بَعْدَهُ». (طبرسی، حسن، مکارم الأخلاق، الشريف الرضي، 1370ش، ج۱، ص۲۵)