امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، همان صراط دنیا است که پذیرش ولایتش، شرط عبور از صراط آخرت است.
خداوند متعال، احکام اسلامی را با توجه به مصالح و مفاسد برای رساندن انسان به کمال و سعادت ابدی قرار داده است. یکی از مهم‌ترین احکام الهی که در روایات از آن به ستون دین یاد شده است، نماز است. همان‌طور که همگان می‌دانند، نماز به دو دسته واجب و مستحب تقسیم می‌شود، اما آن‌چه پای ثابت تمام نمازها می‌باشد، سوره حمد است که در هر نمازی باید قرائت شود. از آن‌جا که خدا حکیم است و کار عبث نمی‌کند، حتما اسراری در این سوره نهفته شده است و باید آیه آیه این سوره مورد بررسی قرار گیرد.
یکی از کلیدی‌ترین نکات این سوره در فراز «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ»؛[1] «ما را به راه راست هدایت کن» قرار دارد. حقیقت صراط مستقیم چیست که آدمی در هر نماز خود از خدایش تقاضا می‌کند که او را به آن هدایت کند؟ مفسرحقیقی قرآن؛ امام صادق علیه‌السلام در تبیین معنای صراط فرمود: «هُو الطَّريقُ إلى مَعرِفَةِ اللّه ِعَزَّوجلَّ»؛ «راه شناخت خداوند عزّوجلّ است». امام در ادامه صراط را به دو قسم تقسیم کرده و فرمودند: «هُمَا صِرَاطَانِ صِرَاطٌ فِي اَلدُّنْيَا وَ صِرَاطٌ فِي اَلْآخِرَةِ وَ أَمَّا اَلصِّرَاطُ اَلَّذِي فِي اَلدُّنْيَا فَهُوَ اَلْإِمَامُ اَلْمُفْتَرَضُ اَلطَّاعَةِ مَنْ عَرَفَهُ فِي اَلدُّنْيَا وَ اِقْتَدَى بِهُدَاهُ مَرَّ عَلَى اَلصِّرَاطِ اَلَّذِي هُوَ جِسْرُ جَهَنَّمَ فِي اَلْآخِرَةِ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ فِي اَلدُّنْيَا زَلَّتْ قَدَمُهُ عَنِ اَلصِّرَاطِ فِي اَلْآخِرَةِ فَتَرَدَّى فِي نَارِ جَهَنَّمَ»؛[2] «صراط دو گونه است: 1-صراط در این دنیا، 2-صراط در آخرت، اما صراط دنيا، امام مى‌باشد كه فرمانبردارى از او واجب است، هر كس كه در دنيا او را شناخت و رهنمودهاى او را بكار بست، در آخرت از صراط كه پلى است به روى جهنّم، خواهد گذشت و هر كس در اينجا امام خود را نشناخت، هنگام گذشتن از صراط آخرت گامش خواهد لغزيد و در آتش دوزخ خواهد افتاد.»
آری! شرط عبور از پل صراط آخرت، عبور از صراط مستقیم دنیا یعنی امام معصوم است. مصداق اتم و اکمل صراط در دنیا را پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در روایتی مشابه چنین معرفی کردند: «أَنَّ الصِّرَاطَ صِرَاطَانِ صِرَاطٌ فِي الدُّنْيَا وَ صِرَاطٌ فِي الْآخِرَةِ فَأَمَّا الَّذِي فِي الدُّنْيَا فَهُوَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع فَمَنِ اهْتَدَى إِلَى وَلَايَتِهِ فِي الدُّنْيَا جَازَ عَلَى الصِّرَاطِ فِي الْآخِرَةِ وَ مَنْ لَمْ يَهْتَدِ إِلَى وَلَايَتِهِ فِي الدُّنْيَا فَلَمْ يَجُزْ عَلَى الصِّرَاطِ فِي الْآخِرَة»؛[3] «صراط دو جنبه دارد؛ صراط در دنیا و صراط در آخرت پس صراط در دنیا همان امیرالمومنین علیه‌السلام است پس هرکسی در دنیا به ولایتش هدایت شد مجاز است که در آخرت بر روی صراط قرار گیرید و اگر کسی به ولایتش در دنیا هدایت نشد مجاز نمی‌شود بر صراط در آخرت قرار گیرد.»
با توجه به مطالب بیان شده، هر مسلمانی باید در هر نماز خود از خداوند متعال بخواهد که او را به ولایت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام هدایت کند.
پی‌نوشت:
[1]. سوره فاتحه: 6.
[2]. بحارالانوار، ج24، ص11.
[3]. تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة، ج۱، ص۳۰.