بر اساس احادیث، امام زمان علیه‌السلام موظف هستند در صورت انحراف یک‌باره و همگانی شیعیان از تعالیم اسلام، آنان را آگاه ساخته و از دین واقعی پاسداری کنند.
شیعه‌ستیزان و دشمنان اهل‌بیت که به وجود امام زمان علیه‌السلام اعتقادی ندارند، برای اثبات این ادعای نادرست خود به حدیثی اشاره می‌کنند که امام صادق علیه‌السلام فرمود: «زمين هيچ‌گاه خالى از امام نمی‌ماند تا اگر مؤمنان چيزى افزودند، آنها را برگرداند و اگر چيزى را كاستند، برايشان كامل كند».[1]
برداشت غلط دشمن از این حدیث آن است که امام زمان علیه‌السلام امروز، جامعه شیعی را از کاستی‌ها و انحرافات نجات نمی‌دهد، پس اصلا چنین امامی وجود ندارد، چون باور به وجود امام علیه‌السلام به معنای پاسداری از شریعت می‌باشد.
در پاسخ به این ادعای غلط به چند نکته اشاره می‌شود:
الف- شیعیان بر اساس استدلال‌های قطعی و عقلانی و همچنین احادیث فراوان، بر این باور هستند که خدا همواره تا روز قیامت یک انسان معصوم را به عنوان نماینده خویش در میان مردم قرار داده تا زمینه هدایت شدن برای همگان فراهم باشد و کسی نزد خدا عذر و بهانه نیاورد.
از این‌رو، این احتمال معنایی در حدیث مورد نظر نیز داده می‌شود؛ زیرا در این حدیث به مؤمنان یعنی شیعیان اشاره می‌شود که ممکن است در مسیر یادگیری تعالیم اسلامی با اشتباه و فهم نادرست روبه‌رو شوند، در این صورت، آنها تا وقتی برای فهم خود، حجت دارند و می‌توانند آن را به اسلام نسبت دهند که با آثار و احادیث معصوم علیه‌السلام تطبیق داده باشند.
در زمان غیبت امام زمان علیه‌السلام نیز این کار برای شیعیان ممکن است؛ یعنی چه بسا ممکن است شیعیان در انجام برخی تعالیم اسلام کوتاهی کرده باشند و یا کاری را به اشتباه انجام داده باشند، در این صورت با مراجعه به سخنان معصومان علیهم‌السلام از خطای خود آگاه می‌شوند.
از آنجا که در باورهای شیعه، کلام و سخن معصومان علیهم‌السلام یکپارچه و هماهنگ است، شیعیان در زمان غیبت با مراجعه به احادیث معتبر که از معصومان علیهم‌السلام برجای مانده، به خطای خود پی می‌برند.
ب- با توجه به آنکه اسلام واقعی نزد امام زمان علیه‌السلام است، عالمان شیعه در زمان غیبت تلاش می‌کنند تا نزدیک‌ترین تعالیم را به اسلام واقعی کشف کرده و به آن عمل کنند. حال اگر شرایط به گونه‌ای پیش رفت که تمام شیعیان خواه عالمان و خواه مردم عادی، به یک برداشت نادرست از اسلام رسیدند و بر اساس آن عمل کردند، در این صورت بر اساس حدیث مزبور، بر امام زمان علیه‌السلام واجب است که خطای مؤمنان را اصلاح کنند.
به تعبیر دیگر، در این روایت به واژه «المؤمنون» اشاره شده به معنای تمام شیعیان. بنابراین اگر مجموعه و تمام شیعیان در دین کاستی و نقص قرار دهند و یا چیزی بر آن بیفزایند، بر امام زمان علیه‌السلام به عنوان پاسدار حقیقی دین اسلام واجب است که آنها را از این خطا آگاه سازد.[2]
بنابراین امروز در زمان غیبت، امام زمان علیه‌السلام این نوع از اصلاح و آگاه‌سازی را انجام نمی‌دهند؛ زیرا می‌دانند که در میان عالمان شیعه و شیعیان، کسانی هستند که به اسلام واقعی عمل می‌کنند و دین واقعی هنوز از بین نرفته است.
پی‌نوشت:
[1]. کلینی، محمد، الکافی، ج1، ص178، اسلامیة.
[2]. مازندرانی، صالح، شرح الكافي، ج5، ص150، اسلامیة.