نامه امام حواد علیه السلام به علی بن مهزیار

بسم الله الرحمن الرحیم

نامه امام جواد(علیه السلا) به علی بن مهزیار

ابوالحسن علی بن مهزیار الاهوازی درقی الاصل، از وکلاء و یاران خاص امامان علی بن موسی الرضا(۱) محمد بن علی الجواد،  امام علیهما السلام(۲) نقش بزرگی در گسترش و تبیین معارف تشیع در قلمرو ایران بواسطه انتشار احادیث ائمه معصومین علیهم السلام در قالب برگزاری مناظرات و تالیف کتب حدیثی، تفسیری و فقهی داشته و بسیار مورد لطف و توجه ائمه معصوم(ع) زمان خود بوده است.

شیخ طوسی در الفهرست در وصف علی بن مهزیار می نویسد:((علي بن مهزيار الأهوازي رحمه الله، جليل القدر، واسع الرواية، ثقة.)).(۳). علی بن مهزیار فردی بلند مرتبه، مورد اطمینان و دارای روایات فراوان بوده است.

علی بن مهزیار تالیفات فراوانی در علوم مختلف اسلامی نظیر، حدیث، فقه، علوم قرآنی و تاریخ به رشته تحریر در آورده است.شیخ طوسی در بیان آثار علی بن مهزیار می نویسد:(( له ثلاثة وثلاثون كتابا مثل كتب الحسين بن سعيد، وزيادة كتاب حروف القرآن، وكتاب الأنبياء، وكتاب البشارات)).(۴). برای علی بن مهزیار سی و سه آثر ذکر شده است و او سه اثر بیشتر از سی اثر حسین بن سعید داشته است، و سه اثر بیشتر وی در زمینه حروف قرآن، تاریخ پیامبران و بشارات بوده است.در واقع علی بن مهزیار نظیر حسین بن سعید دارای تالیفات مشهوری بوده که در بین جامعه ی شیعه عصر وی کاملا شناخته شده بود.(۵).

علی بن مهزیار علاوه بر ارتباط نزدیک و صمیمانه با امام جود و امام هادی علیهماالسلام در قالب وکالت و نیابت از ایشان که دال بر فضیلت و جایگاه ویژه علی بن مهزیار دارد، بلکه از حیث عرفان و تعبد شخصیتی ممتاز در میان یاران ائمه معصومین علیهم السلام بوده است، چنانچه کشی در توصیف مقام معنوی علی بن مهزیار می نویسد: ((كَانَ إِذَا طَلَعَتِ‌الشَّمْسُ سَجَدَ، وَ كَانَ لَا يَرْفَعُ رَأْسَهُ حَتَّى يَدْعُوَ لِأَلْفٍ مِنْ إِخْوَانِهِ بِمِثْلِ مَا دَعَا لِنَفْسِهِ، وَ كَانَ عَلَى جَبْهَتِهِ سَجَّادَةٌ مِثْلُ رُكْبَةِ الْبَعِيرِ.)).(۶).

یکی از مواردی که دال بر جایگاه و مقام معنوی ویژه علی بن مهزیار دارد، نامه امام جواد علیه السلام در خطاب به علی بن مهزیار است که توجه به تعابیر بلند امام علیه السلام در خطاب به علی بن مهزیار، علاوه بر جایگاه ویژه و خاص ایشان در نزد امام علیه السلام، تصویر کاملی از خصوصیات نفسانی علی بن مهزیار را ارائه می دهد.(۷).

شیخ طوسی در کتاب الغیبه ضمن بیان ذکر نام علی بن مهزیار به عنوان یکی از وکیلان ممدوح و مورد ستایش ائمه معصومین علیهم السلام به نامه امام جواد علیه السلام در خطاب به علی بن مهزیار اشاره نموده است.نامه شریف که به خط مبارک امام جواد علیه السلام نگاشته شده است، به قرار ذیل می باشد:((بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌ يَا عَلِيُّ أَحْسَنَ اللَّهُ جَزَاكَ وَ أَسْكَنَكَ جَنَّتَهُ وَ مَنَعَكَ مِنَ الْخِزْيِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ حَشَرَكَ اللَّهُ مَعَنَا يَا عَلِيُّ قَدْ بَلَوْتُكَ وَ خَبَرْتُكَ‌ فِي النَّصِيحَةِ وَ الطَّاعَةِ وَ الْخِدْمَةِ وَ التَّوْقِيرِ وَ الْقِيَامِ بِمَا يَجِبُ عَلَيْكَ فَلَوْ قُلْتَ إِنِّي لَمْ أَرَ مِثْلَكَ لَرَجَوْتُ أَنْ أَكُونَ صَادِقاً فَجَزَاكَ اللَّهُ جَنَّاتِ‌ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا فَمَا خَفِيَ عَلَى مَقَامِكَ وَ لَا خِدْمَتِكَ فِي الْحَرِّ وَ الْبَرْدِ فِي اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ فَأَسْأَلُ اللَّهَ إِذَا جَمَعَ الْخَلَائِقَ لِلْقِيَامَةِ أَنْ يَحْبُوَكَ بِرَحْمَةٍ تُغْتَبَطُ بِهَا إِنَّهُ سَمِيعُ الدُّعَاءِ)).(۸).«ای علی! در پیروی کردن، انجام دستورها، خیرخواهی و پندگویی تو را آزمودم (و تو سرافراز از بوتۀ آزمایش بیرون آمدی). پس اگر بگویم کسی را مانند تو ندیده‌ام، چه بسا راست گفته باشم. خداوند به تو بهشت برین و آن مقامات والایی که نمی‌دانی، پاداش دهد. من مقام تو و خدمات شبانه روزی تو را در سرما و گرما از نظر دور نداشته‌ام. از خداوند می‌خواهم در روز قیامت که همه را گرد می‌آورد، آن چنان مخلوقات خود را شیفته و دوستدار تو کند که مایۀ رشک باشد. به درستی که خداوند شنوندۀ دعاهاست.

منابع

۱.برقی، ابوجعفر، رجال البرقی، الطبقات، منشورات جامعه تهران، ص۵۵.

۲.ابن داوود حلی، حسن، کتاب الرجال، الشریف الرضی، ص۱۴۲/ ۱۰۹۱.

۳.طوسی، محمد حسن، الفهرست،ص ۱۵۲/ ۳۷۹.

۴.طوسی، محمد حسن، الفهرست،ص ۱۵۲/ ۳۷۹.

۵.نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی،موسسه نشر اسلامی، ص۲۵۳/ ۶۶۴.

۶.کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفه الرجال، ص۵۴۸_ ۵۴۹/ ۱۰۳۸.

۷.قمی، شیخ عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۴۳۲.

۸.طوسی، محمد بن حسن، الغیبة،دارالمعارف الاسلامیه، ص۳۴۹.