انتخاب دین، حاصل تعقل و تفکر بشر

یکی از مسائلی که در دین مبین اسلام، جایگاهی بسیار والا و عالی دارد، کسب علم و دانش است؛ عالم و دانش‌مند در این دین نیز جایگاهی ستودنی دارد که کمتر کسی به پای آن می‌رسد.

اسلام، کسب علم و دانش را به عنوان وظفیه‌ای مهم و همگانی معرفی کرده و بر پیروان خود کسب دانش را تکلیف کرده است؛ به طور مثال پیامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) به عنوان صاحب شریعت این دین الهی می‌فرمایند: «طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِّ مُسْلِم: کسب علم و دانش بر تمام مسلمانان واجب است».(1)
هم‌چنین حضرت در روایت دیگری فرمودند: «اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ: علم را بیاموزید و لو در سرزمین‌های درور افتاده چین باشد».(2) امام صادق(علیه السلام) نیز در رابطه با فضیلت عالم فرمودند: «َعَالِمٌ يُنْتَفَعُ بِعِلْمِهِ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعِينَ أَلْفَ عَابِدٍ: فضیلت عالمی که از علمش بهره‌مند باشد(هم خود استفاده کند و هم دیگران) از هفتاد هزار عابد بالاتر است».(3)

با نگاهی گذرا به تاریخ خواهیم دید همین تاکیدات رهبران دین اسلام است که باعث شد، بعد از اندک زمانی مسلمانان در ایران و دیگر نقاط دنیا گوی سبقت در تمامی علوم را از دیگران بربایند و به برترین تمدن دنیا مبدل گردند؛ اگر به علوم مختلف نگاه کنیم خواهیم دید که در غالب آن‌ها، یک مسلمان و یک ایرانی در راس آن بوده است؛ افرادی هم‌چون «فارابی» که به معلم ثانی معروف است، «ابن سینا» که هنوز هم بعد از گذشت قرن‌ها کتب طبی وی در دانشگاه‌های دنیا تدریس می‌شود، «خواجه نصیرالدین طوسی» که اولین رصدخانه دنیا را در مراغه ساخته است در علم نجوم سرآمد بود، «محمد زکریای رازی» که کاشف الکل است، «جابر بن حیان» از شاگردان امام صادق (علیه السلام) که علم شیمی را بنا کرده است، «ابن هیثم» که ریاضیات به وسیله او بارور شد، و هزاران دانش‌مند دیگر که بیان آن‌ها در این‌جا نمی‌گنجد.   
اگر به زندگی‌نامه این افراد نگاهی بیاندازیم در میابیم که همه آنان از مومن‌ترین و معتقدترین افراد زمان خود به دین مبین اسلام بوده‌اند؛ حتی بسیاری از آنان در زمینه اعتقادات نیز کتاب نوشته‌اند و از اعتقادات اسلام و شیعه دفاع کرده‌اند.

نکته جالب اینکه با تعمق در تاریخ اسلام خواهیم فهمید که هر کسی دارای علم و شعور بیشتری بوده غالبا از ایمانی قوی‌تر و مستحکم‌تری برخوردار بوده است. چرا که منشا دین بدون شک، تعقل و تفکر و اندیشیدن است و اگر کسی به دنبال حقیقت باشد و غرض خاصی نداشته باشد، قطعا با تفکر به مطالبی که اسلام عزیز بیان کرده است خواهد رسید.

بنابراین این سخن برخی از غربی‌ها که گفته‌اند: «دین و باورهای دینی از علم و دانش تهی است و علت اعتقادات دینی را بی‌دانشی است» کاملا بی پایه و اساس بوده و بدون دلیل و مدرک است.
اگر راست می‌گویند بر این ادعا خود دلیلی یا شاهدی ارائه کنند. اگر این مدعا درست باشد باید سردم‌داران و رهبران دینی، جاهل ترین افراد باشند، در حالی‌که می‌بینیم به اعتراف دوست و دشمن، پیامبران الهی و امامان شیعه(علیهم السلام) عالم‌ترین فرد زمان خود بوده‌اند، داستان مناظرات آنان با سران کفر و عالمان ادیان و مذاهب دیگر در کتب روایی معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است و تاریخ گواه است که در تمامی آن‌ها ائمه اطهار(علیهم السلام) بر دیگران پیروز شده و آنان، به شکست خود اعتراف می‌کردند.

نمونه‌ای از این مناظرات در کتاب شریف کافی نقل شده است، در یکی از این مناظرات که بین «ابن ابو العوجاء» سرکرده کافران و منکرین خداوند متعال و امام صادق(علیه السلام) صورت گرفت، وی بعد از مناظره درباره امام صادق(علیه السلام) گفت: «اين مرد از جنس بشر نيست، بلكه اگر در دنيا روحى باشد كه هر گاه بخواهد با كالبد هويدا شود، اين مرد است».(4)
هم‌چنین تارخ گواه است که «مامون عباسی» برای شکست دادن امام رضا (علیه السلام) تمام سران و رهبران ادیان و مذاهب مختلف و تمام دانش‌مندان بلاد مختلف را جمع کرد و از آن‌ها خواست که با حضرت مناظره کنند؛ و حضرت در این مناظرات بر همه آنان پیروز گشت و تمام آنان اعتراف کردند که «علی بن موسی الرضا» امام هشتم شیعیان، عالم ترین‌زمان است.(5)

بنابراین: اگر کسی ادعا کند منشا دین جهل و نادانی مردم است و روشن‌فکری به معنای بی‌دینی است؛ ادعایی نادرست را بیان کرده و به گزاف سخن گفته است، چرا که رهبران دین، همیشه و در طول تاریخ عالم‌ترین زمان خود بوده‌اند، و اگر این ادعا صادق باشد، می‌بایست دین‌داران جاهل‌ترین مردم باشند، در حالی‌که تاریخ عکس این مطلب را اثبات می‌کند.  

پی نوشت :
(1). کافی، ج1، ص30.
(2). وسائل الشیعه، ج27، ص 27.
(3). کافی، ج1، ص33.
(4). همان، ج‏۱، ص ۷۴.
(5). برای اطلاع بیشتر به کتاب عیون اخبار الرضا رجوع کنید.