افسانه تحریف قرآن

رهروان ولایت ـ پرسش: آیا شیعیان قائل به تحریف قرآن هستند یا خیر؟ در این خصوص چه جوابی دارید؟

پاسخ: مصون و محفوظ ماندن قرآن از هر گونه تحريف مدعای اكثريت قاطع علماء شيعه از قديم و جديد بوده است برای نمونه به بعضی ازاظهارات دانشمندان شیعی در خصوص عدم تحریف پذیری قرآن اشاره می‌کنیم.

1.شيخ المحدثين صدوق (متوفاي381) با احاطه و تتبعي كه در روايات دارد عدم تحريف قرآن را در كتاب الاعتقادات این چنین بیان می‌فرماید:

«اعتقاد ما این است قرآنی که خداوند برپیامبرش حضرت محمد(صلی الله علیه واله و سلم) فرو فرستاده همان است که میان دفتین [آنچه بین دو طرف] گرد آمده است و هم اینک  نیز در دسترس عموم مردم است و بیش از آن نیست... و هر کس به ما چیزی نسبت دهد که قرآن نازل شده بر پیامبر(صلی الله علیه اله و سلم) بیش از مقدار موجود است بی‌تردید برما دروغ بسته است».[1]

2. شيخ طوسي معروف به شيخ الطائفه (متوفاي 460) در تفسير معروف خود می‌نویسد:

«قرآن مورد تحريف واقع نشده و نخواهد شد و اعتنايي به قول «حشويه» مبني بر تحريف قرآن نمي‌شود. زيرا مستند شان برخي از اخبار آحاد است كه گمان كرده‌اند معتبر مي‌باشند و اصلا قول به تحريف قرآن لايق قرآن نيست. و همچنین ایشان می‌نویسند: شایسته نیست درباره تحقق تحریف به زیادت یا نقیصه درقرآن سخنی گفت شود؛‌ زیرا،‌ میان مسلمانان اجماع است و ظاهر مذهب مسلمانان و مذهب صحیح امامیه،‌ آن است که تحریف به نقیصه نیز در قرآن تحقق نیافته است سید مرتضی همین ادعا را تقویت کرده است و ظاهر روایات نیز همین است و اگر چه روایتی از طریق خاصه و عامه در باره نقصان شماری از آیات قرآن و جابجای آنها رسیده است اما این روایات، ‌اخبار آحاد است که نه موجب علم می‌شود ونه عمل. بهتر آن است که از این روایات اعراض کنیم وخود را به آنها مشغول نسازیم؛‌ زیرا تأویل آنها ممکن است» [2]

3. علامه حلي (متوفاي 726) در اجوبة المسايل المهنّائيه، ص521 نيز قابل به عدم تحريف است.

4. شيخ جعفر در كشف‌الغطاء ادعای اجماع علماء مبني بر عدم تحريف قرآن، نموده است.[3]

5. امام خمینی (ره) قول به تحریف قرآن را مردود اعلام نموده و روایاتی که در خصوص تحریف قرآن است را به سه دسته تقسیم می کند

الف: دسته اي از آنها روايات ضعيفه اي است كه نمي‌شود به آن اعتماد كرد.

ب: دسته دوم از آنها روايات مجعوله‌اي است كه آثار جعل در خود آن هويدا و آشكار است.

ج: روايات صحيحه كه دلالت دارد بر اين كه حقايق و معاني قرآن را مردم تغيير داده اند و اين دسته از روايات كه منشأ توهم تغيير و تحريف در كلمات قرآن شده ربطي به تحريف ندارد.[4]

6. محدث مشهور مرحوم فيض كاشاني در تفسير الصافي، و علم اليقين،  مثل ساير علماء شيعه تحريف قرآن را رد كرده و آن را مستند به رواياتي دانسته است كه ربطي به تحريف در الفاظ قرآن ندارد.[5]

شواهد نزاهت قرآن از تحرف

1-اهتمام پیامبر اکرم(ص) و صحابه به حفظ و نگهدار آیات

اهتمام پیامبراکرم (صلی الله علیه واله وسلم) به حفظ و ضبط قرآن از مسلمات تاریخی است. آن حضرت هنگام دریافت وحی به لحاظ اشتیاق وافر به فراگیری آنها به تکرار آیات می‌پرداخت وبدین جهت خدای متعال این چنین نازل فرمود:« لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنا بَيانَهُ؛ [قیامت/19-16]زبانت را [در هنگام وحى‏] زود بحركت درنياور تا در خواندن [قرآن‏] شتابزدگى بخرج دهى.در حقيقت گردآوردن و خواندن آن بر [عهده‏] ماست.پس چون آن را برخوانديم [همان‏گونه‏] خواندن آن را دنبال كن.سپس توضيح آن [نيز] بر عهده ماست!».

در کنار اهتمام پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله سلم) به حفظ و ضبط قرآن،‌اهتمام صحابه نیز به حفظ و حراست از قرآن نیز ستودنی است شماری از صحابه از جمله عبد الله بن مسعود و ابی بن کعب اذعان کرده‌اند که همه یا بخشی اعظم آیات و سوره های قرآن را بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله سلم) عرضه کرده و قرائت و تفسیر آنها را از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله سلم) فرا گرفته‌اند.[6]

 2- اهتمام مسلمانان به حفظ و نگهداری آیات

گذشته از اهتمام صحابه در زمان حیات پیامبراکرم (صلی الله علیه واله و سلم) نسبت به حفظ و حراست از قرآن این اهتمام پس از رحلت پیامبر توسط تابعان وسایر مسلمان نیز استمرار داشته است.

به طور مثال در شواهد تاریخی موارد زیبایی در این خصوص به ثبت رسیده است. نقل شده است هنگام کتابت مصاحف در زمان عثمان،‌اشخاصی خواستند حرف«واو» در آیه« وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ »[التوبة/ 34] حذف کنند در این هنگام ابی بن کعب اعلام کرد: یا واو را سر جایش می‌گذارید یا شمشیر می‌کشم و با شما به جنگ می‌پردازم آنها دیدند سخن از شمشیر است حرف «واو» را سرجایش گذاشتند.[7]

سخن آخر

با توجه به مستندات تاریخی و اهتمام فراوان مسلمانان  به حفظ و ضبط آیات در طول تاریخی، نمی‌توان قول به تحریف  قرآن را سخنی علمی و برگرفته از واقعیت خارجی دانست چرا که تاریخ شواهد زیادی در خصوص چگونگی نگهداری و حراست آیات توسط مسلمانان را به ثبت رسانده است.

_________________________

[1]. آیه الله جوادی آملی،‌نزاهت قرآن از تحریف، به نقل از الاعتقادات، ص84.

[2].همان به نقل از شيخ طوسي، تفسیرالتبيان، ج1، ص3.

[3]. ر.ک: نجمي، هاشم زاده، هريسي، بيان در علوم و مسايل کلي قرآن، ص253 به بعد، بي نا، بي تا و اطيب البيان، ج1، ص15.

[4]. امام خميني (ره) تهذيب الاصول، ج2، ص96، به نقل از سبحاني، جعفر، العقيدة الاسلامية، ص170، بي نا، بي تا.

[5].تفسير الصافي، ج1، ص51، و علم اليقين، ص130

[6]. آیه الله جوادی آملی،‌نزاهت قرآن از تحریف، ص120.

[7]. آیه الله جوادی آملی،‌نزاهت قرآن از تحریف، ص125، به نقل از الدور المنثور ج3ص232.