آیا پدر و مادر برای رفع مشکلات فرزندشان دعا میکنند و آیا رفتن بر سر قبر آنها تاثیری دارد؟
درباره اینکه پدر و مادر برای مشکلات فرزندانشان دعا میکنند یا نه، مطلب صریحی در روایات ندیدیم؛ اما دو روایت وجود دارد که نشان میدهد رفتن بر سر قبر آنها و کار خیر کردن از طرف ایشان اثرگذار است:
روایت اول
از امیرالمؤمنین علیهالسلام نقل شده که فرمودند: «زُورُوا مَوْتَاكُمْ فَإِنَّهُمْ يَفْرَحُونَ بِزِيَارَتِكُمْ وَ لْيَطْلُبِ الرَّجُلُ حَاجَتَهُ عِنْدَ قَبْرِ أَبِيهِ وَ أُمِّهِ بَعْدَ مَا يَدْعُو لَهُمَا»؛ «به زیارت [قبر] مردگانتان بروید؛ چراکه ایشان از زیارت شما خوشحال میشوند و [اگر کسی حاجتی دارد،] باید حاجتش را [هنگام رفتن به سر قبر پدر و مادر] پساز آنکه برای آن دو دعا میکند، درخواست نماید». [بحارالانوار، ج10، ص97]
امام در این روایت اگرچه به صراحت نفرمودند که پدر و مادر برای فرزند دعا میکنند، ولی به این مطلب اشاره کردند که رفتن بر سر قبر آنها و دعا کردن برای ایشان، ضمن آنکه موجب خوشحالی آنها میشود، زمینه را برای اجابت دعای فرزند فراهم میکند.
روایت دوم
امام صادق علیهالسلام فرمودند: «إِنَّ اَلصَّلاَةَ وَ اَلصَّوْمَ وَ اَلصَّدَقَةَ وَ اَلْحَجَّ وَ اَلْعُمْرَةَ وَ كُلَّ عَمَلٍ صَالِحٍ يَنْفَعُ اَلْمَيِّتَ حَتَّى إِنَّ اَلْمَيِّتَ لَيَكُونُ فِي ضِيقٍ فَيُوَسَّعُ عَلَيْهِ وَ يُقَالُ هَذَا بِعَمَلِ اِبْنِكَ فُلاَنٍ وَ بِعَمَلِ أَخِيكَ فُلاَنٍ أَخُوكَ فِي اَلدِّينِ»؛ «نماز، روزه، صدقه، حج، عمره و هر عمل صالحی به میت نفع میرساند تا جایی که ممکن است میت در تنگنا باشد و به واسطه این کارها در گشایش قرار بگیرد و به او گفته میشود که مثلا این از طرف فلان فرزندت یا فلان برادر دینیت بوده است». [بحارالانوار، دار احیاء التراث، ج85، ص311]
در این روایت هم اگرچه مستقیماً نفرمودهاند که میت برای این شخص دعا میکند، ولی همین که به میت میگویند که فلانی برایت فلان کار خیر را انجام داده، نشان از آن دارد که مطلع کردن میت برای این است که او نیز در قبال این خدمتِ فرزند یا قوم و خویشش و یا برادر مومنش، برای او کاری انجام دهد. کمترین کاری که میت میتواند در قبال این خدمت انجام دهد این است که در حق او دعا کند و از خداوند برایش طلب رحمت نماید.
اینکه آیا رفتن بر سر قبر اموات موثر است یا خیر، از پاسخ سوال گذشته مشخص شد که رفتن بر سر قبر پدر و مادر خصوصاً و سایر اموات عموماً حتماً تاثیر دارد و آنها در قبال این لطف و خدمت، برای انسان دعا میکنند.
اما اینکه آیا دعای اموات تأثیر گذار است یا نه، باید عرض کرد بله دعایشان حتماً تأثیرگذار است؛ ولی تأثیرش به این معنا نیست که به محض رفتن سر قبر آنها و دعا کردنِ ایشان برای انسان، مشکل انسان حل شده و گرفتاریش برطرف شود؛ زیرا همانگونه که عرض شد گاهی مصالح پشت پرده باعث میشود تا دعای اجابت شده پیامبر و امام هم با تاخیر محقق شود، چه رسد به امواتی که مقامشان از پیامبر و امام پایینتر است. البته دعای اموات اگرچه ممکن است به جهت وجود مصالح مشکل انسان را سریعاً برطرف نکند؛ ولی قطعاً تاثیر خودش را در زندگی دنیوی و اخروی انسان گذاشته و موجب جلب خیرات میشود و گاهی هم ممکن است تکرار حضور بر سر قبر آنها، خصوصاً پدر و مادر، و دعای مکرر ایشان، موجب برطرف شدن مشکلات انسان بشود. در نتیجه رفتن بر سر قبر آنها در هر صورت اثر گذار است.
پاسخ این سوال را در ضمن نکاتی خدمتتان عرض میکنیم:
1. اینکه عدم امکان ملاقات امام در زمان غیبت، سختیهایی را برای شیعیان در این زمان ایجاد کرده است، امری غیر قابل انکار است. همین موضوع سبب شده که پیامبر و اهلبیت علیهمالسلام، ثابت قدمان در زمان غیبت را بسیار تمجید کرده و آنها را بستایند.
در روایتی نقل شده که اصحاب پیامبر به ایشان گفتند: آيا ما برادران توايم اى رسول خدا؟ ایشان فرمودند: نه! شما اصحاب من هستيد. برادران من كسانى هستند كه بعد از من مىآيند و به من ايمان مىآورند، در حالى كه مرا نديدهاند.
سپس افزود: افرادى از آنها كه اهل عمل صالحند، اجر پنجاه نفر از شما را دارند! عرض كردند پنجاه نفر از خودشان اى رسول خدا؟! فرمود: نه! پنجاه نفر از شما!! و سه بار آنها اين سخن را تكرار كردند [و پيامبر نیز همان جواب را دادند]. آنگاه فرمودند: اين به خاطر آن است كه شما شرايطى در اختيار داريد كه برای انجام کار خیر یاری میشوید؛[ولی آنها چنین شرایطی ندارند]. [تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، ج22، ص121]
و در همین شرایط غیبت است که برخی از افراد تا حدی بالا میروند که به فرموده امام زین العابدین علیهالسلام بر همه اهل زمانها پیشی میگیرند.
امام در این باره میفرمایند: «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ»؛ «همانا اهل زمان غيبت او كه به امامتش قائلند و منتظر ظهور او مىباشند افضل از اهل هر زمان هستند؛ زيرا خداوند تبارک و تعالى به آنها چنان عقل و فهم و معرفتى داده كه غيبت نزد آنان به منزله حضور و مشاهده است». [کمالالدین و تمام النعمه، ج1، ص320]
و به جهت همین اوضاع سخت است که بسا خداوند بر اهل این زمان، در حساب و کتاب بسیار آسانتر از اهل زمان حضور اهلبیت علیهمالسلام، میگیرد. برخی از متون روایی نیز موید این مطلب است.
2. اینکه امام را نمیبینیم، معنایش این نیست که نمیتوان با امام ارتباط داشت. به اعتقاد ما شیعیان، امام، حاضر و ناظر بوده و به درخواستهای شیعیانشان آنجا که مقتضی و مصلحت باشد، پاسخ میدهند. همانگونه که در حدیث امام زینالعابدین علیهالسلام هم اشاره شد، برخی در اعتقاد به حضور امام آنقدر قوی هستند که غیبت امام برای آنها بیمعناست و هر حرفی که دارند را با امام خود در همین زمان غیبت نجوا میکنند.
3. در زمان سایر معصومین علیهمالسلام که امام علیالظاهر در میان مردم بودهاند، اینگونه نبوده که همه مردم توفیق دیدار امام زمان خود را داشته باشند. بسا غالب مردم به جهت بُعد مسافت، خفقان شدید زمانه، سختیهای فراوانِ شرفیاب شدن به محضر امام، آن بزرگواران را در همان زمان حضورشان نیز ندیده باشند. بر همین اساس، اهلبیت علیهمالسلام ضمن آنکه تاکید بر حاضر دانستن و ناظر دانستن امام مینمودند، به شیعیان خود دستور میدادند تا در قالب نجوا، حاجت و خواسته خود را با امام خویش در میان بگذارند.
در روایتی نقل شده شخصی به امام هادی علیهالسلام نامه نوشت و عرض کرد انسان دوست دارد همانگونه که با خدایش نجوا کرده و عرض حاجت میکند، با امام زمانش نیز چنین نجوایی داشته باشد. امام در جوابش نوشتند: هرگاه خواستهای داشتی، کافی است دو لبت را تکان دهی، جوابت خواهد آمد. [بحارالانوار، داراحیاء التراث، ج50، ص155]
البته اینکه امام فرمودند: جواب خواهد آمد، منظورشان این نیست که جواب شفاهی خواهد آمد؛ زیرا ما وقتی با خدا هم صحبت میکنیم و درخواستمان را میگیریم، جواب شفاهی دریافت نمیکنیم. منظور امام این است که امام درخواست شما را بیجواب نمیگذارد و حواسش به شما و خواسته شما هست.
در زمان ما نیز اگرچه راه ارتباط حضوری با امام بسته است؛ ولی به جهت وسعت وجودی امام و حضور او، امکان سخن گفتن با ایشان و عرض حاجت به محضرشان وجود دارد.
4. اینکه فرمودید، گرفتن حاجت در این زمان به جهت عدم حضور امام کار سختی است و در زمان حضور معصومین علیهمالسلام چنین کاری آسانتر بوده است، سخن صحیحی نیست؛ زیرا همانگونه که عرض شد امام ظاهر و غایب بودنش فرقی ندارد و آنجاکه مصلحت باشد، درخواست محب خود را اجابت میکند و جایی که مصلحت نباشد، چه امام حاضر باشند و چه غایب، خواسته دوستان خود را اجابت نمیکنند.
موارد متعددی داریم که در زمان حضور معصومین علیهمالسلام، آن بزرگواران به جهت عدم وجود مصلحت، به دوستان خود توصیه به صبر نموده و خواسته ایشان را اجابت نکردهاند.
به عنوان مثال عبدالله بن ابی یعفور [که شخصی پر درد و رنج بود و در عین حال یکی از اصحاب خاص امام صادق علیهالسلام به شمار میرفت]، میگوید: به خاطر بیماریهای متعددی که درگیر آن بودم، به امام صادق علیهالسلام شکایت کردم.
حضرت در جوابم فرمودند: [هر درد و رنجی که به مومن در دنیا میرسد، برای او خیر است]. مومن اگر بداند در ازای مصیبتهایی که [در دنیا] تحمل میکند، چه اجری [در آخرت] در انتظار اوست، هر آینه آرزو میکند که در دنیا با قیچی تکهتکه میگشت. [کافی، اسلامیه، ج2، ص255]
همچنین شخصی به نام نهندی میگوید از محمدبنفضیل که دچار درد در پهلو و پایش بود، شنیدم که گفت: به محضر امام رضا علیهالسلام رسیدم، ایشان فرمودند: چه شده است؟ عرض کردم آقا پهلو و پایم مشکل دارد. حضرت دست به پهلویم کشیده و پهلویم خوب شد. بعد به پایم نگاهی انداخته و حدیثی از امام باقر علیهالسلام خوانده و فرمودند: هرکس از شیعیان ما که به بلائی مبتلا شده و صبر نماید، خداوند اجر هزار شهید به او میدهد. [ از این کلام حضرت] فهمیدم که پایم هرگز خوب نمیشود و باید صبر کنم. نهندی میگوید من شاهد بودم که او تا آخر عمرش میلنگید و با همان مریضی از دنیا رفت. [بحارالانوار، ج49، ص42]
همچنین جابر بن یزید که از اصحاب سِّر امام صادق علیهالسلام بود، روزی به محضر ایشان رسیده و عرض حاجت نموده و مقداری پول طلب کرد. حضرت در جوابش فرمودند: پولی در بساط نداریم.
در همین لحظه کُمیت شاعر آمد و برای حضرت شعری را که سروده بود، خواند. حضرت به خادمشان فرمودند: از داخل اتاق یک کیسه ده هزار درهمی برای کُمِیت بیاور. کمیت شعر دوم را خواند، امام دوباره به خادمشان فرمودند تا کیسه دیگری بیاورد. این موضوع برای بار سوم تکرار شده و حضرت مجموعاً سی هزار درهم به کمیت دادند. کُمیت به ایشان عرض کرد من این شعرها را برای صله رسول خدا خواندم و قصد مادی نداشتم. امام از او تشکر کرده و به خادمشان فرمودند: پولها را به جای خود برگرداند. جابر از دیدن این صحنه بسیار متعجب شده بود. وقتی کمیت رفت، امام دست جابر را گرفته و به داخل همان اتاق بردند. با کمال تعجب دید، خبری از سه کیسه درهم نیست. آنگاه امام پایشان را بر زمین زده و جابر دید که مانند، گردن شتر طلا از زیر زمین آشکار شد. امام به او فرمودند: خدا به ما قدرت داده تا هرکار را که اراده کنیم، انجام دهیم.[بصائر الدرجات، ج1، ص376]
جالب است بدانید امام با همه این صحنهها که رقم خورد، یک درهم هم به جابر که از خاصترین اصحابشان بود ندادند؛ زیرا مصلحت نبود؛ اما به کُمیت به صرف خواندنِ سه شعری که سروده بود، سی هزار درهم دادند.
درنتیجه، امام، ظاهر و غایب بودنش تفاوتی ندارد و ما باید با اعتقاد به حضور و نظارتِ امام زمانمان، خواستههایمان را با ایشان در میان گذاشته و مطمئن باشیم که ایشان درخواست ما را اگر مصلحتمان باشد، بیپاسخ نمیگذارند.
پاسخ به سوال دوم:
نسبت به افرادی که قبل از آمدن اسلام بر اساس سایر ادیان عمل میکردند، قرآن کریم میفرماید: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَىٰ وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ «کسانی که (به پیامبر اسلام) ایمان آوردهاند، و کسانی که به آئین یهود گرویدند و نصاری (مسیحیان) و صابئان [= پیروان یحیی] هر گاه[در همان زمان خود]، به خدا و روز رستاخیز ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند، پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است؛ و هیچگونه ترس و اندوهی برای آنها نیست. (هر کدام از پیروان ادیان الهی، که در عصر و زمان خود، بر طبق وظایف و فرمان دین عمل کردهاند، مأجور و رستگارند).[بقره: 62]
در شأن نزول این آیه نقل شده، سلمان فارسى به رسول اكرم صلىاللهعليهوآله گفت:
دوستان من كه اهل ايمان و نماز بودند، ولى شما را نديدند تا به شما ايمان بياورند، وضع آنها در قيامت چگونه است؟ يكى از حاضران جواب داد: اهل دوزخند. ولى اين آيه نازل شد كه هر كدام از پيروان اديان كه در عصر خود بر طبق وظايف و فرمان الهى عمل كردهاند، مأجورند. [تفسیر نور، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، ج1، ص127]
اما سایر افرادی که بعد از ظهور اسلام، به اسلام نگرویدهاند، مانند اهل ادیان دیگر در زمانِ کنونی، دو صورت دارند:
1. اسلام و حقانیت آن به ایشان نرسیده است و بهاصطلاح مستضعف فکری بوده و هستند. این افراد اگر به تعالیم دین خود عمل کرده باشند، بر اساس آن ثواب داده میشوند و اگر به تعالیم دین خود عمل نکرده باشند، بر اساسِ آن عقاب میشوند.
2. اسلام و حقانیت آن به آنها رسیده، ولی از سر لجاجت و تعصب زیر بار آن نرفتهاند. بدیهی است که به جهت سرباز زدن از پذیرش حق، معاقَب بوده و حتی اگر به دین خود عمل کرده باشند، ماجور نخواهند بود.
البته بعید است که عموم افراد برای لذتجویی دیگران تن به بیحجابی بدهند. عموم افراد بیحجاب یا بد حجاب ممکن است که دوست داشته باشند، زیباییشان را به نمایش گذاشته تا مورد تمجید و تحسین دیگران قرار بگیرند؛ ولی غالب آنها در صدد تحریک مردان و لذتجویی آنها نیستند.
به همین جهت، عموم این افراد به لذتجویی مردان که فراتر از نگاه کردن باشد، جواب مثبت نمیدهند.
اولین قدمی که شما در جهت اصلاح این اشخاص میتوانید بردارید، همین است که نگاهتان را نسبت به ایشان کمی تغییر دهید. این افراد گرچه گناهکار هستند، اما چه بسا به سبب کار دیگری نزد خدا محبوب باشند و ما نباید آنان را دور از خدا بپنداریم و خود را از آنان برتر بدانیم.
گاهی جو عمومی جامعه و جو سنگین تبلیغات فضای مجازی، این اشخاص را در سیلاب عظیم پدید آمده توسط رسانههای غربی غرق کرده و همرنگ جامعه میگرداند. اگر نگاه ما به این اشخاص این باشد که آنها افرادی غافلند که توسط دشمن صید شده و در دام آنها افتادهاند، رفتارمان با ایشان از سر دلسوزی و خیرخواهانه بود؛ اما اگر آنها را اشخاصی گناهکار و آلوده ببینیم، آنگاه راه نزدیکی به ایشان کمی سخت میشود.
قدم دوم در برخورد با این اشخاص، برخورد خوب و اخلاق جذاب است. عموم افراد بیحجاب و بد حجاب، متدینین و مذهبیها را افرادی خشک و عصا قورت داده میدانند. گاهی که از سمت یک شخص متدین محبت میبینند و برخوردی زیبا مشاهده میکنند، بسیار جذب شده و تمایل به ایشان پیدا میکنند. بسیاری از آنها دارای فطرتهای پاک و دستنخوردهاند که اگر با تلنگری مواجه شوند، به مسیر فطرتشان برمیگردند. اما گاهی برخوردهای تند و تنشزا موجب میشود که از دین و دینداران و فرامین دینی به کلی زده شده و از آن فاصله بگیرند.
اگر برنامه «از لاک جیغ تا خدا» را دیده باشید، بهخوبی به این موضوع پی خواهید برد که اکثر بیحجابها بهواسطه برخورد خوب افراد مذهبی ابتدا به این فضاها جذب شده و کمکم به سمت حجاب رفتهاند. اگر بتوانید ایشان را با برنامهریزی به برخی از هیئتهای مذهبیِ پویا و فعال جذب کنید، خواهید دید که بهمرور به سمت دین و فرامین دینی جذب خواهند شد.
برنامهای که نامش گذشت، الگوهای خوبی برای جذب افراد بیحجاب ارائه میکند.
علاوه بر آنچه ذکر شد، برخی از الگوهای غربی که مسلمان شده و به حجاب گرایش پیدا کردهاند نیز در جذب اشخاص به حجاب تأثیرگذارند. اگر بتوانید با مطالعه، این اشخاص را به آن دختر خانوم محترم معرفی کنید، بیتأثیر نخواهد بود.
امیدواریم در ظِل سایه توجهات الهی و عنایت معصومین علیهمالسلام مشکلات روحی و جسمی شما حل شده و امورتان کفایت شود.
عنایت اهلبیت دو خصوصیت دارد:
1. عمومی است و شامل همه افراد، چه مومن و معتقد و چه غیر معتقد و گناهکار میشود. این شعر معروف است که در خطاب به امام رضا علیهالسلام میگوییم:
دیدم همه جا بر در و دیوار حریمت
جایی ننوشته است گنهکار نیاید
اهلبیت علیهمالسلام گاهی درخواست و حاجت دشمنشان را نیز برآورده میکردند، چه رسد به کسانی که از دوستان ایشان باشند.
نقل شده مأمون كنار امام رضا نشسته بود. كنيزش هم آنجا بود.
مامون رو كرد به امام و گفت: پدرانت علم گذشته و آینده تا روز قيامت را داشتند، تو هم وصیشان هستی. حتماً میتوانی حاجتم را برآوری.
امام فرمودند: بگو.
گفت : اين كنيزم را خيلی دوست دارم، اما بارها بچهاش سقط شده، حالا هم حامله است. علاجی كن سالم بماند.
امام فرمودند: اين دفعه سالم میماند. پسری است شبيه مادرش، فقط انگشت زائدی در دست راست و پای چپش دارد.
چند ماه بعد، از آن کنیز پسری به دنیا آمد و همانطور که امام فرموده بودند: در دست راست و پای چپش انگشت زائدی داشت. [عیون اخبار الرضا، ج2، ص223]
امثالِ این اتفاق درباه دوستان اهلبیت علیهمالسلام صدها بار تکرار شده است و جایی برای انکار آن وجود ندارد.
2. اهلبیت علیهمالسلام ضمن آنکه کرم و لطفشان به محبین بیحد و حصر است، بدون وجود مصلحت و بدون اجازه خداوند، اقدامی در جهت رفع گرفتاری محبین خود نمیکنند. گاهی مصالح پشت پرده اقتضا میکند تا مصیبت و گرفتاری یک شخص بهصورت کامل برطرف نشود و اهلبیت علیهمالسلام چون خیر محبین خود را میخواهند، اقدام به حل مشکل برخی از ایشان در شرایطی خاص نمیکنند.
عبدالله بن ابی یعفور [که شخصی پر درد و رنج بود و در عین حال یکی از اصحاب خاص امام صادق علیهالسلام به شمار میرفت]، میگوید: به خاطر بیماریهای متعددی که درگیر آن بودم، به امام صادق علیهالسلام شکایت کردم.
حضرت در جوابم فرمودند: [هر درد و رنجی که به مومن در دنیا میرسد، برای او خیر است]. مومن اگر بداند در ازای مصیبتهایی که [در دنیا] تحمل میکند، چه اجری [در آخرت] در انتظار اوست، هر آینه آرزو میکند که در دنیا با قیچی تکهتکه میگشت. [کافی، اسلامیه، ج2، ص255]
در حدیث دیگری از امام صادق علیهالسلام نقل شده که فرمودند: [گاهی] بنده منزلتی در نزد خدا دارد که جز با یکی از دو امر به آن نمیرسد [و آن این است که] یا مالش را از دست میدهد یا دچار بلایی در جسمش میگردد.[کافی، اسلامیه، ج۲، ص257]
همچنین شخصی به نام نهندی میگوید از محمدبنفضیل که دچار درد در پهلو و پایش بود، شنیدم که گفت: به محضر امام رضا علیهالسلام رسیدم، ایشان فرمودند: چه شده است؟ عرض کردم آقا پهلو و پایم مشکل دارد. حضرت دست به پهلویم کشیده و پهلویم خوب شد. بعد به پایم نگاهی انداخته و حدیثی از امام باقر علیهالسلام خوانده و فرمودند: هرکس از شیعیان ما که به بلائی مبتلا شده و صبر نماید، خداوند اجر هزار شهید به او میدهد. [ از این کلام حضرت] فهمیدم که پایم هرگز خوب نمیشود و باید صبر کنم. نهندی میگوید من شاهد بودم که او تا آخر عمرش میلنگید و با همان مریضی از دنیا رفت. [بحارالانوار، ج49، ص42]
شما هرگز ناامید نباشید. ضمن تقویت ارتباط قلبی با اهلبیت علیهمالسلام و توسل به ساحت آن عزیزان خدا، امیدوار باشید که انشاءالله روزی مورد عنایت قرار گرفته و مشکلات جسمی و روحیتان برطرف شود؛ اما اگر به هر ترتیب این امر انجام نشد، به قضا و قدر الهی راضی بوده و صبر نمایید تا اجر صبر و رضا برایتان ثبت شود.
برای تثبیت عقاید دینی، قبلاز خودشناسی، باید یک دوره عقاید دینی را مطالعه نموده و همانطور که خودتان هم اشاره کردید، با اعتقادات خود ازجمله خداشناسی آشنایی عمیقتری پیدا کنید.
خودشناسی در وهله اول نمیتواند راهگشای شما در شناخت عقاید دینی با تمام جزئیاتش باشد؛ زیرا صاحبان مکاتب دیگر هم درباره خودشناسی حرفهایی دارند و مدعی هستند که خودشناسی چیزی است که آنها به تبیینش پرداختهاند. درنتیجه اگر شما مسیرتان را از خودشناسی شروع کنید، اگرچه ممکن است در این زمینه مطالعاتی هم داشته باشید؛ ولی این خودشناسی لزوماً منتهی به خداشناسی یا شناخت عمیق سایر عقاید دینی نمیشود.
البته بدیهی است که خودشناسی، در مرحله پساز خداشناسی و دینشناسی، جایگاه ویژهای در سیر کمال و بندگی انسان دارد؛ اما برای شروع گزینه مناسبی نیست.
اما برای تثبیت و تحکیم عقاید دینی لازم است یک سیر مطالعاتی را شروع کرده و بر اساسِ آن پیش بروید. شما به ما نفرمودید در چه سطح علمی قرار دارید تا بر اساسِ آن سیر مطالعاتی متناسب به شما ارائه نماییم.
اگر بهدنبال سیری روان و آسان هستید، پیشنهاد میشود دوره کتابهای «بهترین آرزو» نوشته استاد وکیلی را مطالعه نمایید. در مجموع، سخنرانیها و کلاسهای درس استاد وکیلی و صوت پرسشوپاسخهای ایشان بهطور کلی مفید و قابل استفاده است. اگر بتوانید صوت دورههای عقاید ایشان را گوش کنید، انشاءالله مفید خواهد بود.
اگر به دنبال دریافت پاسخ سوالات دینی و اعتقادی با زبانی متوسط هستید، توصیه میشود مجموعه کتابهای «پرسش و پاسخ دانشجویی» را مطالعه نماید.
و اگر به دنبال سیر مطالعاتی با زبانی علمیتر و عمیقتر هستید، آثار شهید مطهری (البته با سیر مطالعاتی از آسان به مشکل که اساتید مشخص نمودهاند) و آثار استاد مصباح یزدی در باب معارف قرآن در موضوعاتی همچون خداشناسی، راه و راهنما شناسی، جهان شناسی، قرآن شناسی؛ انسان شناسی و ... بسیار مفید هستند.
برخی از آثار جناب استاد مصباح توسط اساتید متخصص تدریس شده و قابل استفاده هستند.
اگر دانشجو هستید، میتوانید در دروههای طرح ولایت ثبت نام کنید. این دورهها مبانی اندیشه اسلامی (معرفتشناسی، خداشناسی، انسانشناسی، فلسفه اخلاق، فلسفه حقوق، فلسفه سیاست) را به صورت استدلالی توضیح داده و میتواند برایتان مفید باشد.
در هر حال اگر خواستید در زمینه خودشناسی مطالعه داشته باشید، میتوانید به کتاب خودشناسی برای خودسازی آیتالله مصباح یزدی مراجعه کنید.
با سلام و عرض ادب خدمت شما
آیا پدر و مادر برای رفع مشکلات فرزندشان دعا میکنند و آیا رفتن بر سر قبر آنها تاثیری دارد؟
درباره اینکه پدر و مادر برای مشکلات فرزندانشان دعا میکنند یا نه، مطلب صریحی در روایات ندیدیم؛ اما دو روایت وجود دارد که نشان میدهد رفتن بر سر قبر آنها و کار خیر کردن از طرف ایشان اثرگذار است:
روایت اول
از امیرالمؤمنین علیهالسلام نقل شده که فرمودند: «زُورُوا مَوْتَاكُمْ فَإِنَّهُمْ يَفْرَحُونَ بِزِيَارَتِكُمْ وَ لْيَطْلُبِ الرَّجُلُ حَاجَتَهُ عِنْدَ قَبْرِ أَبِيهِ وَ أُمِّهِ بَعْدَ مَا يَدْعُو لَهُمَا»؛ «به زیارت [قبر] مردگانتان بروید؛ چراکه ایشان از زیارت شما خوشحال میشوند و [اگر کسی حاجتی دارد،] باید حاجتش را [هنگام رفتن به سر قبر پدر و مادر] پساز آنکه برای آن دو دعا میکند، درخواست نماید». [بحارالانوار، ج10، ص97]
امام در این روایت اگرچه به صراحت نفرمودند که پدر و مادر برای فرزند دعا میکنند، ولی به این مطلب اشاره کردند که رفتن بر سر قبر آنها و دعا کردن برای ایشان، ضمن آنکه موجب خوشحالی آنها میشود، زمینه را برای اجابت دعای فرزند فراهم میکند.
روایت دوم
امام صادق علیهالسلام فرمودند: «إِنَّ اَلصَّلاَةَ وَ اَلصَّوْمَ وَ اَلصَّدَقَةَ وَ اَلْحَجَّ وَ اَلْعُمْرَةَ وَ كُلَّ عَمَلٍ صَالِحٍ يَنْفَعُ اَلْمَيِّتَ حَتَّى إِنَّ اَلْمَيِّتَ لَيَكُونُ فِي ضِيقٍ فَيُوَسَّعُ عَلَيْهِ وَ يُقَالُ هَذَا بِعَمَلِ اِبْنِكَ فُلاَنٍ وَ بِعَمَلِ أَخِيكَ فُلاَنٍ أَخُوكَ فِي اَلدِّينِ»؛ «نماز، روزه، صدقه، حج، عمره و هر عمل صالحی به میت نفع میرساند تا جایی که ممکن است میت در تنگنا باشد و به واسطه این کارها در گشایش قرار بگیرد و به او گفته میشود که مثلا این از طرف فلان فرزندت یا فلان برادر دینیت بوده است». [بحارالانوار، دار احیاء التراث، ج85، ص311]
در این روایت هم اگرچه مستقیماً نفرمودهاند که میت برای این شخص دعا میکند، ولی همین که به میت میگویند که فلانی برایت فلان کار خیر را انجام داده، نشان از آن دارد که مطلع کردن میت برای این است که او نیز در قبال این خدمتِ فرزند یا قوم و خویشش و یا برادر مومنش، برای او کاری انجام دهد. کمترین کاری که میت میتواند در قبال این خدمت انجام دهد این است که در حق او دعا کند و از خداوند برایش طلب رحمت نماید.
اینکه آیا رفتن بر سر قبر اموات موثر است یا خیر، از پاسخ سوال گذشته مشخص شد که رفتن بر سر قبر پدر و مادر خصوصاً و سایر اموات عموماً حتماً تاثیر دارد و آنها در قبال این لطف و خدمت، برای انسان دعا میکنند.
اما اینکه آیا دعای اموات تأثیر گذار است یا نه، باید عرض کرد بله دعایشان حتماً تأثیرگذار است؛ ولی تأثیرش به این معنا نیست که به محض رفتن سر قبر آنها و دعا کردنِ ایشان برای انسان، مشکل انسان حل شده و گرفتاریش برطرف شود؛ زیرا همانگونه که عرض شد گاهی مصالح پشت پرده باعث میشود تا دعای اجابت شده پیامبر و امام هم با تاخیر محقق شود، چه رسد به امواتی که مقامشان از پیامبر و امام پایینتر است. البته دعای اموات اگرچه ممکن است به جهت وجود مصالح مشکل انسان را سریعاً برطرف نکند؛ ولی قطعاً تاثیر خودش را در زندگی دنیوی و اخروی انسان گذاشته و موجب جلب خیرات میشود و گاهی هم ممکن است تکرار حضور بر سر قبر آنها، خصوصاً پدر و مادر، و دعای مکرر ایشان، موجب برطرف شدن مشکلات انسان بشود. در نتیجه رفتن بر سر قبر آنها در هر صورت اثر گذار است.
با عرض سلام و ادب خدمت شما
پاسخ به سوال اول:
پاسخ این سوال را در ضمن نکاتی خدمتتان عرض میکنیم:
1. اینکه عدم امکان ملاقات امام در زمان غیبت، سختیهایی را برای شیعیان در این زمان ایجاد کرده است، امری غیر قابل انکار است. همین موضوع سبب شده که پیامبر و اهلبیت علیهمالسلام، ثابت قدمان در زمان غیبت را بسیار تمجید کرده و آنها را بستایند.
در روایتی نقل شده که اصحاب پیامبر به ایشان گفتند: آيا ما برادران توايم اى رسول خدا؟ ایشان فرمودند: نه! شما اصحاب من هستيد. برادران من كسانى هستند كه بعد از من مىآيند و به من ايمان مىآورند، در حالى كه مرا نديدهاند.
سپس افزود: افرادى از آنها كه اهل عمل صالحند، اجر پنجاه نفر از شما را دارند! عرض كردند پنجاه نفر از خودشان اى رسول خدا؟! فرمود: نه! پنجاه نفر از شما!! و سه بار آنها اين سخن را تكرار كردند [و پيامبر نیز همان جواب را دادند]. آنگاه فرمودند: اين به خاطر آن است كه شما شرايطى در اختيار داريد كه برای انجام کار خیر یاری میشوید؛[ولی آنها چنین شرایطی ندارند]. [تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، ج22، ص121]
و در همین شرایط غیبت است که برخی از افراد تا حدی بالا میروند که به فرموده امام زین العابدین علیهالسلام بر همه اهل زمانها پیشی میگیرند.
امام در این باره میفرمایند: «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ»؛ «همانا اهل زمان غيبت او كه به امامتش قائلند و منتظر ظهور او مىباشند افضل از اهل هر زمان هستند؛ زيرا خداوند تبارک و تعالى به آنها چنان عقل و فهم و معرفتى داده كه غيبت نزد آنان به منزله حضور و مشاهده است». [کمالالدین و تمام النعمه، ج1، ص320]
و به جهت همین اوضاع سخت است که بسا خداوند بر اهل این زمان، در حساب و کتاب بسیار آسانتر از اهل زمان حضور اهلبیت علیهمالسلام، میگیرد. برخی از متون روایی نیز موید این مطلب است.
2. اینکه امام را نمیبینیم، معنایش این نیست که نمیتوان با امام ارتباط داشت. به اعتقاد ما شیعیان، امام، حاضر و ناظر بوده و به درخواستهای شیعیانشان آنجا که مقتضی و مصلحت باشد، پاسخ میدهند. همانگونه که در حدیث امام زینالعابدین علیهالسلام هم اشاره شد، برخی در اعتقاد به حضور امام آنقدر قوی هستند که غیبت امام برای آنها بیمعناست و هر حرفی که دارند را با امام خود در همین زمان غیبت نجوا میکنند.
3. در زمان سایر معصومین علیهمالسلام که امام علیالظاهر در میان مردم بودهاند، اینگونه نبوده که همه مردم توفیق دیدار امام زمان خود را داشته باشند. بسا غالب مردم به جهت بُعد مسافت، خفقان شدید زمانه، سختیهای فراوانِ شرفیاب شدن به محضر امام، آن بزرگواران را در همان زمان حضورشان نیز ندیده باشند. بر همین اساس، اهلبیت علیهمالسلام ضمن آنکه تاکید بر حاضر دانستن و ناظر دانستن امام مینمودند، به شیعیان خود دستور میدادند تا در قالب نجوا، حاجت و خواسته خود را با امام خویش در میان بگذارند.
در روایتی نقل شده شخصی به امام هادی علیهالسلام نامه نوشت و عرض کرد انسان دوست دارد همانگونه که با خدایش نجوا کرده و عرض حاجت میکند، با امام زمانش نیز چنین نجوایی داشته باشد. امام در جوابش نوشتند: هرگاه خواستهای داشتی، کافی است دو لبت را تکان دهی، جوابت خواهد آمد. [بحارالانوار، داراحیاء التراث، ج50، ص155]
البته اینکه امام فرمودند: جواب خواهد آمد، منظورشان این نیست که جواب شفاهی خواهد آمد؛ زیرا ما وقتی با خدا هم صحبت میکنیم و درخواستمان را میگیریم، جواب شفاهی دریافت نمیکنیم. منظور امام این است که امام درخواست شما را بیجواب نمیگذارد و حواسش به شما و خواسته شما هست.
در زمان ما نیز اگرچه راه ارتباط حضوری با امام بسته است؛ ولی به جهت وسعت وجودی امام و حضور او، امکان سخن گفتن با ایشان و عرض حاجت به محضرشان وجود دارد.
4. اینکه فرمودید، گرفتن حاجت در این زمان به جهت عدم حضور امام کار سختی است و در زمان حضور معصومین علیهمالسلام چنین کاری آسانتر بوده است، سخن صحیحی نیست؛ زیرا همانگونه که عرض شد امام ظاهر و غایب بودنش فرقی ندارد و آنجاکه مصلحت باشد، درخواست محب خود را اجابت میکند و جایی که مصلحت نباشد، چه امام حاضر باشند و چه غایب، خواسته دوستان خود را اجابت نمیکنند.
موارد متعددی داریم که در زمان حضور معصومین علیهمالسلام، آن بزرگواران به جهت عدم وجود مصلحت، به دوستان خود توصیه به صبر نموده و خواسته ایشان را اجابت نکردهاند.
به عنوان مثال عبدالله بن ابی یعفور [که شخصی پر درد و رنج بود و در عین حال یکی از اصحاب خاص امام صادق علیهالسلام به شمار میرفت]، میگوید: به خاطر بیماریهای متعددی که درگیر آن بودم، به امام صادق علیهالسلام شکایت کردم.
حضرت در جوابم فرمودند: [هر درد و رنجی که به مومن در دنیا میرسد، برای او خیر است]. مومن اگر بداند در ازای مصیبتهایی که [در دنیا] تحمل میکند، چه اجری [در آخرت] در انتظار اوست، هر آینه آرزو میکند که در دنیا با قیچی تکهتکه میگشت. [کافی، اسلامیه، ج2، ص255]
همچنین شخصی به نام نهندی میگوید از محمدبنفضیل که دچار درد در پهلو و پایش بود، شنیدم که گفت: به محضر امام رضا علیهالسلام رسیدم، ایشان فرمودند: چه شده است؟ عرض کردم آقا پهلو و پایم مشکل دارد. حضرت دست به پهلویم کشیده و پهلویم خوب شد. بعد به پایم نگاهی انداخته و حدیثی از امام باقر علیهالسلام خوانده و فرمودند: هرکس از شیعیان ما که به بلائی مبتلا شده و صبر نماید، خداوند اجر هزار شهید به او میدهد. [ از این کلام حضرت] فهمیدم که پایم هرگز خوب نمیشود و باید صبر کنم. نهندی میگوید من شاهد بودم که او تا آخر عمرش میلنگید و با همان مریضی از دنیا رفت. [بحارالانوار، ج49، ص42]
همچنین جابر بن یزید که از اصحاب سِّر امام صادق علیهالسلام بود، روزی به محضر ایشان رسیده و عرض حاجت نموده و مقداری پول طلب کرد. حضرت در جوابش فرمودند: پولی در بساط نداریم.
در همین لحظه کُمیت شاعر آمد و برای حضرت شعری را که سروده بود، خواند. حضرت به خادمشان فرمودند: از داخل اتاق یک کیسه ده هزار درهمی برای کُمِیت بیاور. کمیت شعر دوم را خواند، امام دوباره به خادمشان فرمودند تا کیسه دیگری بیاورد. این موضوع برای بار سوم تکرار شده و حضرت مجموعاً سی هزار درهم به کمیت دادند. کُمیت به ایشان عرض کرد من این شعرها را برای صله رسول خدا خواندم و قصد مادی نداشتم. امام از او تشکر کرده و به خادمشان فرمودند: پولها را به جای خود برگرداند. جابر از دیدن این صحنه بسیار متعجب شده بود. وقتی کمیت رفت، امام دست جابر را گرفته و به داخل همان اتاق بردند. با کمال تعجب دید، خبری از سه کیسه درهم نیست. آنگاه امام پایشان را بر زمین زده و جابر دید که مانند، گردن شتر طلا از زیر زمین آشکار شد. امام به او فرمودند: خدا به ما قدرت داده تا هرکار را که اراده کنیم، انجام دهیم.[بصائر الدرجات، ج1، ص376]
جالب است بدانید امام با همه این صحنهها که رقم خورد، یک درهم هم به جابر که از خاصترین اصحابشان بود ندادند؛ زیرا مصلحت نبود؛ اما به کُمیت به صرف خواندنِ سه شعری که سروده بود، سی هزار درهم دادند.
درنتیجه، امام، ظاهر و غایب بودنش تفاوتی ندارد و ما باید با اعتقاد به حضور و نظارتِ امام زمانمان، خواستههایمان را با ایشان در میان گذاشته و مطمئن باشیم که ایشان درخواست ما را اگر مصلحتمان باشد، بیپاسخ نمیگذارند.
پاسخ به سوال دوم:
نسبت به افرادی که قبل از آمدن اسلام بر اساس سایر ادیان عمل میکردند، قرآن کریم میفرماید: «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَىٰ وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ»؛ «کسانی که (به پیامبر اسلام) ایمان آوردهاند، و کسانی که به آئین یهود گرویدند و نصاری (مسیحیان) و صابئان [= پیروان یحیی] هر گاه[در همان زمان خود]، به خدا و روز رستاخیز ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند، پاداششان نزد پروردگارشان مسلم است؛ و هیچگونه ترس و اندوهی برای آنها نیست. (هر کدام از پیروان ادیان الهی، که در عصر و زمان خود، بر طبق وظایف و فرمان دین عمل کردهاند، مأجور و رستگارند).[بقره: 62]
در شأن نزول این آیه نقل شده، سلمان فارسى به رسول اكرم صلىاللهعليهوآله گفت:
دوستان من كه اهل ايمان و نماز بودند، ولى شما را نديدند تا به شما ايمان بياورند، وضع آنها در قيامت چگونه است؟ يكى از حاضران جواب داد: اهل دوزخند. ولى اين آيه نازل شد كه هر كدام از پيروان اديان كه در عصر خود بر طبق وظايف و فرمان الهى عمل كردهاند، مأجورند. [تفسیر نور، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، ج1، ص127]
اما سایر افرادی که بعد از ظهور اسلام، به اسلام نگرویدهاند، مانند اهل ادیان دیگر در زمانِ کنونی، دو صورت دارند:
1. اسلام و حقانیت آن به ایشان نرسیده است و بهاصطلاح مستضعف فکری بوده و هستند. این افراد اگر به تعالیم دین خود عمل کرده باشند، بر اساس آن ثواب داده میشوند و اگر به تعالیم دین خود عمل نکرده باشند، بر اساسِ آن عقاب میشوند.
2. اسلام و حقانیت آن به آنها رسیده، ولی از سر لجاجت و تعصب زیر بار آن نرفتهاند. بدیهی است که به جهت سرباز زدن از پذیرش حق، معاقَب بوده و حتی اگر به دین خود عمل کرده باشند، ماجور نخواهند بود.
با عرض سلام و ادب خدمت شما
البته بعید است که عموم افراد برای لذتجویی دیگران تن به بیحجابی بدهند. عموم افراد بیحجاب یا بد حجاب ممکن است که دوست داشته باشند، زیباییشان را به نمایش گذاشته تا مورد تمجید و تحسین دیگران قرار بگیرند؛ ولی غالب آنها در صدد تحریک مردان و لذتجویی آنها نیستند.
به همین جهت، عموم این افراد به لذتجویی مردان که فراتر از نگاه کردن باشد، جواب مثبت نمیدهند.
اولین قدمی که شما در جهت اصلاح این اشخاص میتوانید بردارید، همین است که نگاهتان را نسبت به ایشان کمی تغییر دهید. این افراد گرچه گناهکار هستند، اما چه بسا به سبب کار دیگری نزد خدا محبوب باشند و ما نباید آنان را دور از خدا بپنداریم و خود را از آنان برتر بدانیم.
گاهی جو عمومی جامعه و جو سنگین تبلیغات فضای مجازی، این اشخاص را در سیلاب عظیم پدید آمده توسط رسانههای غربی غرق کرده و همرنگ جامعه میگرداند. اگر نگاه ما به این اشخاص این باشد که آنها افرادی غافلند که توسط دشمن صید شده و در دام آنها افتادهاند، رفتارمان با ایشان از سر دلسوزی و خیرخواهانه بود؛ اما اگر آنها را اشخاصی گناهکار و آلوده ببینیم، آنگاه راه نزدیکی به ایشان کمی سخت میشود.
قدم دوم در برخورد با این اشخاص، برخورد خوب و اخلاق جذاب است. عموم افراد بیحجاب و بد حجاب، متدینین و مذهبیها را افرادی خشک و عصا قورت داده میدانند. گاهی که از سمت یک شخص متدین محبت میبینند و برخوردی زیبا مشاهده میکنند، بسیار جذب شده و تمایل به ایشان پیدا میکنند. بسیاری از آنها دارای فطرتهای پاک و دستنخوردهاند که اگر با تلنگری مواجه شوند، به مسیر فطرتشان برمیگردند. اما گاهی برخوردهای تند و تنشزا موجب میشود که از دین و دینداران و فرامین دینی به کلی زده شده و از آن فاصله بگیرند.
اگر برنامه «از لاک جیغ تا خدا» را دیده باشید، بهخوبی به این موضوع پی خواهید برد که اکثر بیحجابها بهواسطه برخورد خوب افراد مذهبی ابتدا به این فضاها جذب شده و کمکم به سمت حجاب رفتهاند. اگر بتوانید ایشان را با برنامهریزی به برخی از هیئتهای مذهبیِ پویا و فعال جذب کنید، خواهید دید که بهمرور به سمت دین و فرامین دینی جذب خواهند شد.
برنامهای که نامش گذشت، الگوهای خوبی برای جذب افراد بیحجاب ارائه میکند.
علاوه بر آنچه ذکر شد، برخی از الگوهای غربی که مسلمان شده و به حجاب گرایش پیدا کردهاند نیز در جذب اشخاص به حجاب تأثیرگذارند. اگر بتوانید با مطالعه، این اشخاص را به آن دختر خانوم محترم معرفی کنید، بیتأثیر نخواهد بود.
با عرض سلام و ادب خدمت شما
امیدواریم در ظِل سایه توجهات الهی و عنایت معصومین علیهمالسلام مشکلات روحی و جسمی شما حل شده و امورتان کفایت شود.
عنایت اهلبیت دو خصوصیت دارد:
1. عمومی است و شامل همه افراد، چه مومن و معتقد و چه غیر معتقد و گناهکار میشود. این شعر معروف است که در خطاب به امام رضا علیهالسلام میگوییم:
دیدم همه جا بر در و دیوار حریمت
جایی ننوشته است گنهکار نیاید
اهلبیت علیهمالسلام گاهی درخواست و حاجت دشمنشان را نیز برآورده میکردند، چه رسد به کسانی که از دوستان ایشان باشند.
نقل شده مأمون كنار امام رضا نشسته بود. كنيزش هم آنجا بود.
مامون رو كرد به امام و گفت: پدرانت علم گذشته و آینده تا روز قيامت را داشتند، تو هم وصیشان هستی. حتماً میتوانی حاجتم را برآوری.
امام فرمودند: بگو.
گفت : اين كنيزم را خيلی دوست دارم، اما بارها بچهاش سقط شده، حالا هم حامله است. علاجی كن سالم بماند.
امام فرمودند: اين دفعه سالم میماند. پسری است شبيه مادرش، فقط انگشت زائدی در دست راست و پای چپش دارد.
چند ماه بعد، از آن کنیز پسری به دنیا آمد و همانطور که امام فرموده بودند: در دست راست و پای چپش انگشت زائدی داشت. [عیون اخبار الرضا، ج2، ص223]
امثالِ این اتفاق درباه دوستان اهلبیت علیهمالسلام صدها بار تکرار شده است و جایی برای انکار آن وجود ندارد.
2. اهلبیت علیهمالسلام ضمن آنکه کرم و لطفشان به محبین بیحد و حصر است، بدون وجود مصلحت و بدون اجازه خداوند، اقدامی در جهت رفع گرفتاری محبین خود نمیکنند. گاهی مصالح پشت پرده اقتضا میکند تا مصیبت و گرفتاری یک شخص بهصورت کامل برطرف نشود و اهلبیت علیهمالسلام چون خیر محبین خود را میخواهند، اقدام به حل مشکل برخی از ایشان در شرایطی خاص نمیکنند.
عبدالله بن ابی یعفور [که شخصی پر درد و رنج بود و در عین حال یکی از اصحاب خاص امام صادق علیهالسلام به شمار میرفت]، میگوید: به خاطر بیماریهای متعددی که درگیر آن بودم، به امام صادق علیهالسلام شکایت کردم.
حضرت در جوابم فرمودند: [هر درد و رنجی که به مومن در دنیا میرسد، برای او خیر است]. مومن اگر بداند در ازای مصیبتهایی که [در دنیا] تحمل میکند، چه اجری [در آخرت] در انتظار اوست، هر آینه آرزو میکند که در دنیا با قیچی تکهتکه میگشت. [کافی، اسلامیه، ج2، ص255]
در حدیث دیگری از امام صادق علیهالسلام نقل شده که فرمودند: [گاهی] بنده منزلتی در نزد خدا دارد که جز با یکی از دو امر به آن نمیرسد [و آن این است که] یا مالش را از دست میدهد یا دچار بلایی در جسمش میگردد.[کافی، اسلامیه، ج۲، ص257]
همچنین شخصی به نام نهندی میگوید از محمدبنفضیل که دچار درد در پهلو و پایش بود، شنیدم که گفت: به محضر امام رضا علیهالسلام رسیدم، ایشان فرمودند: چه شده است؟ عرض کردم آقا پهلو و پایم مشکل دارد. حضرت دست به پهلویم کشیده و پهلویم خوب شد. بعد به پایم نگاهی انداخته و حدیثی از امام باقر علیهالسلام خوانده و فرمودند: هرکس از شیعیان ما که به بلائی مبتلا شده و صبر نماید، خداوند اجر هزار شهید به او میدهد. [ از این کلام حضرت] فهمیدم که پایم هرگز خوب نمیشود و باید صبر کنم. نهندی میگوید من شاهد بودم که او تا آخر عمرش میلنگید و با همان مریضی از دنیا رفت. [بحارالانوار، ج49، ص42]
شما هرگز ناامید نباشید. ضمن تقویت ارتباط قلبی با اهلبیت علیهمالسلام و توسل به ساحت آن عزیزان خدا، امیدوار باشید که انشاءالله روزی مورد عنایت قرار گرفته و مشکلات جسمی و روحیتان برطرف شود؛ اما اگر به هر ترتیب این امر انجام نشد، به قضا و قدر الهی راضی بوده و صبر نمایید تا اجر صبر و رضا برایتان ثبت شود.
با عرض سلام و ادب خدمت شما
برای تثبیت عقاید دینی، قبلاز خودشناسی، باید یک دوره عقاید دینی را مطالعه نموده و همانطور که خودتان هم اشاره کردید، با اعتقادات خود ازجمله خداشناسی آشنایی عمیقتری پیدا کنید.
خودشناسی در وهله اول نمیتواند راهگشای شما در شناخت عقاید دینی با تمام جزئیاتش باشد؛ زیرا صاحبان مکاتب دیگر هم درباره خودشناسی حرفهایی دارند و مدعی هستند که خودشناسی چیزی است که آنها به تبیینش پرداختهاند. درنتیجه اگر شما مسیرتان را از خودشناسی شروع کنید، اگرچه ممکن است در این زمینه مطالعاتی هم داشته باشید؛ ولی این خودشناسی لزوماً منتهی به خداشناسی یا شناخت عمیق سایر عقاید دینی نمیشود.
البته بدیهی است که خودشناسی، در مرحله پساز خداشناسی و دینشناسی، جایگاه ویژهای در سیر کمال و بندگی انسان دارد؛ اما برای شروع گزینه مناسبی نیست.
اما برای تثبیت و تحکیم عقاید دینی لازم است یک سیر مطالعاتی را شروع کرده و بر اساسِ آن پیش بروید. شما به ما نفرمودید در چه سطح علمی قرار دارید تا بر اساسِ آن سیر مطالعاتی متناسب به شما ارائه نماییم.
اگر بهدنبال سیری روان و آسان هستید، پیشنهاد میشود دوره کتابهای «بهترین آرزو» نوشته استاد وکیلی را مطالعه نمایید. در مجموع، سخنرانیها و کلاسهای درس استاد وکیلی و صوت پرسشوپاسخهای ایشان بهطور کلی مفید و قابل استفاده است. اگر بتوانید صوت دورههای عقاید ایشان را گوش کنید، انشاءالله مفید خواهد بود.
اگر به دنبال دریافت پاسخ سوالات دینی و اعتقادی با زبانی متوسط هستید، توصیه میشود مجموعه کتابهای «پرسش و پاسخ دانشجویی» را مطالعه نماید.
و اگر به دنبال سیر مطالعاتی با زبانی علمیتر و عمیقتر هستید، آثار شهید مطهری (البته با سیر مطالعاتی از آسان به مشکل که اساتید مشخص نمودهاند) و آثار استاد مصباح یزدی در باب معارف قرآن در موضوعاتی همچون خداشناسی، راه و راهنما شناسی، جهان شناسی، قرآن شناسی؛ انسان شناسی و ... بسیار مفید هستند.
برخی از آثار جناب استاد مصباح توسط اساتید متخصص تدریس شده و قابل استفاده هستند.
اگر دانشجو هستید، میتوانید در دروههای طرح ولایت ثبت نام کنید. این دورهها مبانی اندیشه اسلامی (معرفتشناسی، خداشناسی، انسانشناسی، فلسفه اخلاق، فلسفه حقوق، فلسفه سیاست) را به صورت استدلالی توضیح داده و میتواند برایتان مفید باشد.
در هر حال اگر خواستید در زمینه خودشناسی مطالعه داشته باشید، میتوانید به کتاب خودشناسی برای خودسازی آیتالله مصباح یزدی مراجعه کنید.
صفحهها