امام صادق علیه السلام فرمود: پدرم [امام باقر علیه السلام] می‌فرمود: همانا خداوند قضای حتمی کرده که به بنده‌ای نعمتی ندهد و سپس آن را بگیرد پیش از اینکه آن بنده به گناهی اقدام کند که به واسطه‌ی آن گناه مستوجب سلبِ آن نعمت باشد و این همان کلام خداوند است که فرمود: همانا خداوند آنچه را که گروهى دارند [از نعمتها] دگرگون نكند تا آنگاه كه آنچه را در خودشان است دگرگون كنند - رعد 11
تفسير العياشي، ج2، ص206
بخواهیم یا نه، توطئه باشد یا نباشد، ضمن قبول جنبه‌ی امتحان و مایه‌ی رشد بودنِ این اتفاق (شیوع بیماری در قم) باید بپذیریم که بر اهل قم بلایی از جنس عذاب نازل شد که آسیب‌های جانی -هر چند اندک- ولی مالی و روانی و حیثیتی بسیار بزرگ به بار آورده و بعضی از آنها ادامه خواهد داشت. از جمله اشعار هجو آمیز و فکاهی‌ها و طعنه‌هایی که درباره‌ی قم و اهل و علمایش منتشر شد، و نیز ثبت قم به عنوان منشأ شیوع بیماری در ایران و خاورمیانه که آغاز گفتمانی اعتقادی است و پس از این دستمایه‌ی دشمنان مذهب و منافقان خواهد بود.
مع الوصف بر اهل قم ضروری است تا درباره‌ی علل معنوی این فاجعه عمیقاً بیاندیشند و عبرت بگیرند و در جهت رفع زمینه‌ها و موجبات آن اقدام مجدّانه و مخلصانه کنند.
آیه و روایتی که در ابتدا بیان شد اشاره به این دارد که از علل زوال نعمتها و نزول بلاها، تغییر افکار و رفتار صحیح و ممدوحِ بندگان به سمت انحرافات اخلاقی و رفتاری و اعتقادی است. درباره‌ی تغییرات نامطلوب در فضای اجتماعی قم نیازی به شاهد و شواهد نیست که مردم قم خود می‌دانند در سال‌های اخیر چه تغییرات بی‌سابقه‌ای در ظاهر و باطن قم -چه در میان عامّه‌ی مردم و چه در جمع خواص و بزرگان قم- پدید آمده که هر یک به تنهایی می‌تواند مستوجب عذاب الهی بر هر امت و ملتی باشد.
ظهور و بروز زنانِ بی‌حجاب در معابر شهر به شکل وسیع که شائبه‌ی حمایت برخی اشخاص و نهادها از ترویج بی‌حجابی در قم را در ذهن‌ها به وجود آورد و نیز بی‌غیرتی برخی مردان و شانه خالی کردن دیگران از عمل به فریضه‌ی امر به معروف و نهی از منکر به ویژه از سوی اکثر طلاب و متدیّنان و بدتر از آن استقبال و دفاع برخی کسبه و رهگذران از هنجارشکنان، از پدیده‌ها و بدعت‌هایی است که به وفور در خیابان‌های این شهر مقدس مشاهده شد. رواج موسیقی و لهو و لعب و بی‌حیایی در میان جوانانِ برخی مناطق قم غیر قابل انکار است. از طرفی بی‌اعتنایی معنادار مسئولین اداری و انتظامی و فرهنگیِ ذی‌ربط در برابر این روند نامبارک، خود مزید بر علت شد.
و اما مهم‌تر از اینها و آنچه از خواص در اذهان ثبت شد، سکوت بسیاری از روحانیون و گروه‌ها و تشکلات در برابر بی‌انصافی و بی‌توجهی دولتمردان نسبت به معیشت عمومی و پایمال شدن مستضعفین در اثر سیاست‌های سرمایه‌دارانه آنهاست. چهره‌ها و گروه‌هایی که در هر مسئله‌ی کوچک سیاسی و غیر سیاسی آتش به اختیار عمل کرده و نثار جان را در راه تحقق آرمان‌هایشان کوچک می‌شمردند ولی در برابر بی‌عدالتی و اهمال مسئولین نسبت به زر اندوزی ثروتمندان و تحمیل سنگینیِ بار هزینه‌ها بر دوش اقشار ضعیف جامعه دم بر نیاوردند.
در این میان اما بیشترین زمینه‌ی نزول بلایای آسمانی بر جوامع ایمانی بنا بر روایات و احادیث، عدول و کج‌روی بزرگان و مراجع دین و فتاوای مخالف آنان با امر خدا و رسول است. امروز متأسفانه مدّعیان زعامت حوزه علمیه گرفتار نوعی مردم سالاری و حرف شنوی از دولتمردانند. مراقبند نظری مخالف میل عموم ندهند و سفارشات مسئولین را به نحو احسن اجرا کنند مگر اندکی و بعضی از ایشان. اما بزرگترین انحراف علماء و روحانیون، کتمان و کنار گذاشتن معارف اهل بیت -علیهم السلام- و پرداختن به حواشیِ کم ارزش بل انحرافی و ارائه‌ی خود به جای معصومین (ع) است. آنچنان که جامعه‌ی شیعی امروز در اوج بی‌خبری از احادیث و مطالب اهل بیت (ع) و حتی ستیز و بدبینی نسبت به حدیث و روایات هستند.
هر یک از این موارد می‌تواند به تنهایی موجب خشم پروردگار و نزول بلا بر اهل قم باشد گرچه در ظاهر بهتر از دیگر مردمان و جوامع به نظر آیند چرا که رفتار با هر گروهی متناسب با داشته‌هایشان و توقعاتی است که از آنها می‌رود. قمی که بنا بود طبق روایات، حجّتی باشد بر اهل زمان در دوران غیبت معصوم -علیه السلام- اکنون کارش به اینجا کشیده است. آیا امروز قم و اهل قم همان هستند که از ایشان انتظار می‌رفت یا آنکه موجب نارضایتی و خون‌جگری آقا و مولایمان امام زمان -علیه الصلاة و السلام- هستیم. خوب است از خود بپرسیم.
نزول بلا بر قم، چرا؟
امام صادق علیه السلام فرمود: پدرم [امام باقر علیه السلام] می‌فرمود: همانا خداوند قضای حتمی کرده که به بنده‌ای نعمتی ندهد و سپس آن را بگیرد پیش از اینکه آن بنده به گناهی اقدام کند که به واسطه‌ی آن گناه مستوجب سلبِ آن نعمت باشد و این همان کلام خداوند است که فرمود: همانا خداوند آنچه را که گروهى دارند [از نعمتها] دگرگون نكند تا آنگاه كه آنچه را در خودشان است دگرگون كنند - رعد 11
تفسير العياشي، ج2، ص206
بخواهیم یا نه، توطئه باشد یا نباشد، ضمن قبول جنبه‌ی امتحان و مایه‌ی رشد بودنِ این اتفاق (شیوع بیماری در قم) باید بپذیریم که بر اهل قم بلایی از جنس عذاب نازل شد که آسیب‌های جانی -هر چند اندک- ولی مالی و روانی و حیثیتی بسیار بزرگ به بار آورده و بعضی از آنها ادامه خواهد داشت. از جمله اشعار هجو آمیز و فکاهی‌ها و طعنه‌هایی که درباره‌ی قم و اهل و علمایش منتشر شد، و نیز ثبت قم به عنوان منشأ شیوع بیماری در ایران و خاورمیانه که آغاز گفتمانی اعتقادی است و پس از این دستمایه‌ی دشمنان مذهب و منافقان خواهد بود.
مع الوصف بر اهل قم ضروری است تا درباره‌ی علل معنوی این فاجعه عمیقاً بیاندیشند و عبرت بگیرند و در جهت رفع زمینه‌ها و موجبات آن اقدام مجدّانه و مخلصانه کنند.
آیه و روایتی که در ابتدا بیان شد اشاره به این دارد که از علل زوال نعمتها و نزول بلاها، تغییر افکار و رفتار صحیح و ممدوحِ بندگان به سمت انحرافات اخلاقی و رفتاری و اعتقادی است. درباره‌ی تغییرات نامطلوب در فضای اجتماعی قم نیازی به شاهد و شواهد نیست که مردم قم خود می‌دانند در سال‌های اخیر چه تغییرات بی‌سابقه‌ای در ظاهر و باطن قم -چه در میان عامّه‌ی مردم و چه در جمع خواص و بزرگان قم- پدید آمده که هر یک به تنهایی می‌تواند مستوجب عذاب الهی بر هر امت و ملتی باشد.
ظهور و بروز زنانِ بی‌حجاب در معابر شهر به شکل وسیع که شائبه‌ی حمایت برخی اشخاص و نهادها از ترویج بی‌حجابی در قم را در ذهن‌ها به وجود آورد و نیز بی‌غیرتی برخی مردان و شانه خالی کردن دیگران از عمل به فریضه‌ی امر به معروف و نهی از منکر به ویژه از سوی اکثر طلاب و متدیّنان و بدتر از آن استقبال و دفاع برخی کسبه و رهگذران از هنجارشکنان، از پدیده‌ها و بدعت‌هایی است که به وفور در خیابان‌های این شهر مقدس مشاهده شد. رواج موسیقی و لهو و لعب و بی‌حیایی در میان جوانانِ برخی مناطق قم غیر قابل انکار است. از طرفی بی‌اعتنایی معنادار مسئولین اداری و انتظامی و فرهنگیِ ذی‌ربط در برابر این روند نامبارک، خود مزید بر علت شد.
و اما مهم‌تر از اینها و آنچه از خواص در اذهان ثبت شد، سکوت بسیاری از روحانیون و گروه‌ها و تشکلات در برابر بی‌انصافی و بی‌توجهی دولتمردان نسبت به معیشت عمومی و پایمال شدن مستضعفین در اثر سیاست‌های سرمایه‌دارانه آنهاست. چهره‌ها و گروه‌هایی که در هر مسئله‌ی کوچک سیاسی و غیر سیاسی آتش به اختیار عمل کرده و نثار جان را در راه تحقق آرمان‌هایشان کوچک می‌شمردند ولی در برابر بی‌عدالتی و اهمال مسئولین نسبت به زر اندوزی ثروتمندان و تحمیل سنگینیِ بار هزینه‌ها بر دوش اقشار ضعیف جامعه دم بر نیاوردند.
در این میان اما بیشترین زمینه‌ی نزول بلایای آسمانی بر جوامع ایمانی بنا بر روایات و احادیث، عدول و کج‌روی بزرگان و مراجع دین و فتاوای مخالف آنان با امر خدا و رسول است. امروز متأسفانه مدّعیان زعامت حوزه علمیه گرفتار نوعی مردم سالاری و حرف شنوی از دولتمردانند. مراقبند نظری مخالف میل عموم ندهند و سفارشات مسئولین را به نحو احسن اجرا کنند مگر اندکی و بعضی از ایشان. اما بزرگترین انحراف علماء و روحانیون، کتمان و کنار گذاشتن معارف اهل بیت -علیهم السلام- و پرداختن به حواشیِ کم ارزش بل انحرافی و ارائه‌ی خود به جای معصومین (ع) است. آنچنان که جامعه‌ی شیعی امروز در اوج بی‌خبری از احادیث و مطالب اهل بیت (ع) و حتی ستیز و بدبینی نسبت به حدیث و روایات هستند.
هر یک از این موارد می‌تواند به تنهایی موجب خشم پروردگار و نزول بلا بر اهل قم باشد گرچه در ظاهر بهتر از دیگر مردمان و جوامع به نظر آیند چرا که رفتار با هر گروهی متناسب با داشته‌هایشان و توقعاتی است که از آنها می‌رود. قمی که بنا بود طبق روایات، حجّتی باشد بر اهل زمان در دوران غیبت معصوم -علیه السلام- اکنون کارش به اینجا کشیده است. آیا امروز قم و اهل قم همان هستند که از ایشان انتظار می‌رفت یا آنکه موجب نارضایتی و خون‌جگری آقا و مولایمان امام زمان -علیه الصلاة و السلام- هستیم. خوب است از خود بپرسیم.