آیات متعددی بر عصمت ائمه اطهار(سلام‌الله‌علیهم) اشاره دارد.
یکی از باورهای شیعیان اعتقاد به عصمت امامان خود است که در ادامه به برخی از دلایل قرآنی این مطلب اشاره می‌کنیم.
1. «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم[نساء/59] اى كسانى كه ايمان آوردهايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر خدا و اولو الأمر را نیز اطاعت كنيد.» در این آیه، اطاعت از «اولوالامر» بسان اطاعت از پیامبر خدا واجب گردیده است، این اطاعت نیز مانند اطاعت از رسول خدا بدون قید و شرط است، و واضح است اطاعت بی‌قید و شرط از کسی در صورتی جایز و واجب است که احتمال خطا و لغزش در او راه نداشته باشد؛ زیرا در غیر این صورت، چه بسا اطاعت از او به معصیت و نافرمانی خداوند بینجامد، و هرگز خداوند گناه را نمی‌پسندد و انجام آن را برای کسی روا نمی‌دارد. بنابراین «اولوالامر» در آیه قطعا معصومند و هیچ معصومی در جامعه جز ائمه شیعه وجود ندارد.
2. «وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظَّالِمين [بقره/124] هنگامى كه خداوند، ابراهيم را با وسايل گوناگونى آزمود. و او به خوبى از عهده اين آزمايش‌ها برآمد. خداوند به او فرمود: «من تو را امام و پيشواى مردم قرار دادم!» ابراهيم عرض كرد: «از دودمان من (نيز امامانى قرار بده!)» خداوند فرمود: «پيمان من، به ستمكاران نمىرسد.»
از طرفی، طبق آیات قرآن کریم، شرک، ظلم بزرگی است، و از سوی دیگر هر گونه تعدی از دستورات الهی(گناه)، ظلم به نفس است. بنابراین، هر کس در برهه‌ای از زندگی خود به خدا شرک ورزد، یا مرتکب گناهی شود، مصداق ظالم بوده و شایستگی منصب امام را نخواهد داشت. یعنی امام نه تنها پس از آن‌که عهده‌دار منصب امام می‌شود، باید معصوم باشد، بلکه قبل از آن نیز باید معصوم باشد، زیرا کلمه‌ی «الظالمین» در این آیه همان گونه که از نظر افراد عمومیت دارد، از نظر زمان نیز مطلق است، یعنی به محض این که فردی در زمانی مصداق «ظالم» باشد، از عهد الهی(یعنی مقام امامت) خارج شده و دیگر نمی‌تواند امام امت گردد. پس بدون شک طبق این آیه امام و جانشین پیامبر اکرم(صلی‌الل‌علیه‌وآله) باید معصوم باشد.
به عبارت دیگر، بدون شک حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) امامت را برای آن دسته از ذریه خود که در تمام عمر گناه کار بوده و یا در آغاز نیکوکار بوده و سپس بدکار شده‌اند درخواست نکرده است، بنابراین، دو دسته باقی می‌مانند: 1. آنان که در آغاز گناه‌کار بوده و سپس توبه کرده و نیکوکار شده‌اند. 2. آنان که هیچ گاه مرتکب گناه نشده‌اند. و خداوند دسته‌ی نخست را استثنا کرده است و نتیجه می‌گیریم که امامت به دسته دوم اختصاص دارد.[1]
3. «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً[احزاب/33] خداوند فقط مىخواهد پليدى و گناه را از شما اهل بيت دور كند و كاملًا شما را پاك سازد.»
سخن درباره‌ى اين آيه نيز فراوان است، اما آنچه به طور گذرا مى توان گفت اين است كه بر اساس اين آيه، اراده‌ى ازلى و تخلف ناپذير الهى بر اين تعلق گرفته است كه هر گونه رجس و پليدى را از «اهل بيت» بزدايد و آنان را پاك گرداند. پلیدی هم دو گونه است، پلیدی در اعتقاد و تفکر و پلیدی در کردار و رفتار، و قرآن می‌گوید هر گونه رجسی اعم از اعتقادی و رفتاری را از آنان پاک کردیم، لذا مدلول این آیه جز طهارت روحی و عصمت نیست. هم‌چنین با توجه به اين نكته كه قرآن كريم هر گونه آلودگى ظاهرى[انعام/145] و باطنى[انعام/125] را رجس مى‌شمارد، تفسيرى جز عصمت برنمى تابد.
____________________________________
پی‌نوشت
[1]. عقائد استدلالی،علی ربانی گلپایگانی، نشر هاجر، اول، پاییز 1387، ج2،ص128.