چرا من امام نشدم؟

سوال شده: اگر با عنايت الهي عصمت به امامان داده شده، آيا عادلانه است که اين عنايت به ما نشود تا ماهم معصوم شويم؟

مفصلا توضيح داديم: خداوند فيّاض مطلق است و از طرف خدا هيچ منعي براي فيض رساندن به مخلوقاتش وجود ندارد ولو فيض عصمت. هر چه تفاوت هست، مربوط به نحوه وجود مخلوقات است. هر موجودي به اندازه شايستگي‏ اش از نعمت‏هاي الهي بهره‏مند مي‏شود. فيض الهي چون دريايي است كه هر ظرفي به اندازه ظرفيتش از آن پر مي‏شود.

عصمت از گناه اختصاص به پيامبران و اوصيا ندارد، بلكه افراد ديگر هم مي‏توانند مقام عصمت از گناه را دارا باشند، ولي عصمت در حد بالاتر به طوري كه با مصونيت از خطا در اعمال ديني و مصونيت از خطا در اعمال دنيوي و شخصي ملازم باشد، مربوط به پيامبران و امامان(ع) مي‏باشد، چون پيشواي ديني هستند و اين امور، لازمه پيشوايي است. عصمت با تأييد الهي حاصل مي‏شود، ولي تأييد الهي بدون علت نيست و علت آن، شايستگي وجودي پيامبر و امام است. شايستگي را خداوند تشخيص مي‏دهد كه در چه كسي موجود است. چنان كه اعطاي مقام نبوت و امامت چنين است، يعني بر اساس آمادگي روحي، پاكي ضمير، سجاياي انساني، فكر بلند، انديشه و استعدادهاي خاصي به برخي از انسان‏ها عنايت مي‏شود.( تفسير نمونه، ج 5، ص 431)

وقتي برخي به جاي ايمان به پيامبر اسلام(ص) گفتند كه چه فرق است بين ما و محمّد(ص) كه به او وحي مي‏شود و به ما نمي‏شود، قرآن پاسخ داد كه: دادن نعمتي و فيضي به افراد به طور گزاف و گسترده نيست. اين طور نيست كه مثلاً قرعه بكشند يك كسي اسمش پيامبر يا امام در بيايد، بلكه شايستگي در فرد لازم است و شايستگي را فقط خدا مي‏داند: "اللَّه أعلم حيث يجعل رسالته؛ خدا خودش مي‏داند رسالتش را كجا قرار دهد".(انعام، آيه 124)

چنين نيست كه اگر كسي به مقام عصمت نايل شد، ديگر خيالش از رفتار و گفتار و گناهان و كارهاي خوب و بد، راحت و آسوده باشد، بلكه انسان هر چه به مقام بالاتر مي‏رسد، آزمون‏هاي الهي، مسئوليت‏ها و تلاش‏هايش بيشتر و سخت‏تر مي‏شود.