در بین ماه‌های قمری، ماه مبارک رمضان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ بر همین اساس انسان برای ورود به این ماه عزیز، باید خود را آماده کند.
ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن کریم و ماهی است که در آن، بار دیگر دل‌های غفلت زده بیدار می‌شود؛ ماهی که خداوند از آن به عظمت یاد کرده است.[1]
معنای رمضان
کلمه «رمضان» در کتاب‌های لغت به معنای شدت حرارت آمده است،[2] گویا ماه رمضان باعث سوزانده شدن بسیاری از آلودگی‌های گناهان می‌شود. برخی نیز آن را به معناى ابر و باران در فصل پاییز دانسته‌اند،[3] بارانی که خبر از پایان گرمای تابستان می‌دهد، پس باید گفت که ماه رمضان، مانند باران آخر پاییز، خبر از پایان حرارت سوزان گناهان می‌دهد.
نام‌های ماه مبارک رمضان
امام سجاد علیه‌السلام بعد از حمد و ثنای الهی، نام‌هایی برای ماه رمضان بیان کرده است: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضَانَ، شَهْرَ الصِّيَامِ وَ شَهْرَ الْإِسْلَامِ وَ شَهْرَ الطَّهُورِ وَ شَهْرَ التَّمْحِيصِ وَ شَهْرَ الْقِيَام»؛[4] «سپاس خدای را که از جمله آن راه‌ها، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام و تسلیم شدن، ماه طهارت و پاکی، ماه امتحان و آزمایش، ماه قیام». بی‌شک این نام‌ها نشانه حقیقت ماه مبارک رمضان است.
مستحبات ماه رمضان
هرچند گرفتن روزه، واجب و رکن اساسی ماه مبارک رمضان است؛ ولی برای آن مستحباتی نیز مطرح شده است که این مستحبات در کنار آن واجب، حرکت به سوی معنویت را بیشتر می‌کند؛ بر همین اساس اهل‌بیت علیهم‌السلام برای آمادگی بیشتر در ماه مبارک رمضان راه‌هایی را بیان کرده‌اند.[5]
یک. استغفار
استغفار، یکی از مؤثرترین اذکار است و خداوند در قرآن کریم، آثار زیادی برای آن بیان می‌کند.[6]
دو. توبه
توبه بهترین راه برای طهارت از انواع گناهان است. قرآن کریم فرمود: «انَ اللَّهَ يُحِبُ التَّوَّابينَ وَ يُحِبُ الْمُتَطَهِّرين»؛[7] «خدا کسانی را که بسیار توبه می‌کنند و کسانی را که خود را از همه آلودگی‌ها پاکیزه می‌کنند، دوست دارد».
سه. تلاوت قرآن
بر اساس روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام، ماه رمضان، بهار قرآن کریم است و معصومان علیه‌السلام سفارش زیادی به تلاوت و تدبّر در آن دارند.[8]
چهار. ادای حقوق مردم
ماه رمضان ماه مهمانی خداست و یکی از مقدمات ورود به مهمانی خدا، ادا کردن حق‌الناس است که گاهی از روی غفلت و یا جهالت بر گردن انسان واجب می‌شود.
پنج. افطاری دادن
افطاری دادن، علاوه بر فضیلت زیادی که دارد، باعث بخشش و کفاره گناهان و یکی از اسباب ورود انسان به بهشت محسوب می‌شود.
بنابراین شایسته است که انسان مؤمن، بیشترین بهره را از این ماه پربرکت ببرد.
پی‌نوشت:
[1]. بقره: 185.
[2]. راغب، اصفهانی، مفردات، دارالقلم، ص366.
[3]. موسوی عاملی، سیدمحمد، مدارک‌الاحکام، مؤسسةآل‌البیت، ج6، ص15.
[4]. صحیفه سجادیه، دفتر نشر الهادی، ص186.
[5]. حرعاملی، محمدبن حسن، وسائل‌الشیعه، آل‌البیت علیهم‌السلام، ج10، ص301.
[6]. نوح: 90.
[7]. بقره: 222.
[8]. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، ج2، اسلامیه، ص630.