آیا چت کردن با نامحرم اشکال دارد؟!

با پیشرفت تکنولوژی و گسترش ارتباطات ناهنجاری‌های اجتماعی نیز افزایش یافته است. علاوه بر محدودیت‌های عقیدتی، تهدید خانواده و خطر فروپاشی اخلاق اجتماعی از عواقب این موضوع مهم می‌باشد. در فرهنگ دينی، اسلام به ما توصيه می‌كند، روابط دختر و پسر در حد ضرورت باشد.

برخی‌ها به غلط تصور می‌کنند که فضای مجازی متفاوت از فضای واقعی است و محدودیت‌های دنیای حقیقی در فضای مجازی وجود ندارد. از نظر اسلام در حفظ حریم در ارتباط با نامحرم، فرقی بین محیط واقعی و محیط مجازی نیست و ارتباط در محیط مجازی همانند خلوت دو نامحرم است؛ بنابراین محل اشکال است.
البته با توجه به احکام و متون اسلامی، اگر ترس افتادن به حرام و قصد لذت بردن در میان نباشد، اشکالی ندارد و حرام نیست. اما در تشخیص خوف و قصد لذت، مهم‌ترین قاضی نفس خود آدم است که از وضع خویش به خوبی آگاه است. باید توجه داشته باشیم گاه در شروع ارتباط با نامحرم، هیچ قصد و احساس گناهی در میان نیست؛ ولی چه بسا همین هم‌صحبتی‌ها غرایز جنسی افراد را تحریک کرده و یک الفت و محبت شهوانی بین مرد و زن ایجاد کند و این نقطه آغاز انحراف و فساد باشد. بنابراین بر هر مسلمانی لازم است در برابر شکسته شدن مرزهای شرعی ایستادگی کند و چنان‌چه قصد بالا بردن آگاهی‌های خود را دارد، ترجیحا به هم‌جنس خود مراجعه کند.

احتیاط در ارتباط با نامحرم در رفتار بزرگان دینی ما نیز وجود داشته است. رسول‌خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌اله) به زن‌ها سلام می‌کرد و جوابش را می‌دادند، اما امیرالمومنین(علیه‌السلام) به زن‌های مسن سلام می‌کرد ولی خوش نداشت که به زن‌هاى جوان سلام کند و می‌فرمود: «می‌ترسم صدای نازک او در من اثر کند، و زیادتر از آن اجرى که می‌جویم [گناه] به من رسد». [1]

در واقع، امیرالمومنین(علیه‌السلام) می‌خواهند به ما بیاموزند که در سلام کردن اگر جنس مخالف دختر جوان باشد، بهتر است از سلام کردن به او خودداری نمود تا از خطر لغزش در گناه در امان بود. و الا خود حضرت که معصوم است و بدون شک هرگز در گناه و معصیت گرفتار نخواهد شد.
علت وضع چنین احکامی این است که همه در یک سطح معرفت و معنویت نیستند. هر چند در عده‌ای با سلام کردن و معاشرت‌های عادی با زنان، دل‌مشغولی و احساسات شهوانی ایجاد نمی‌شود، اما از نظر اخلاقى باید این سیره عملی امام(علیه‌السلام) را یک نوع رعایت نکات دقیق دینى و آداب اخلاقى دانست که کار بسیار پسندیده‌اى می‌باشد؛ لذا مراجع تقلید با توجه به این مطالب، سلام کردن به زن جوان را مکروه می‌دانند.[2]

برای درک ممنوعیت ارتباط با نامحرم توجه به نکات زیر ضروری  است:

1. یکی از غرایز قوی در انسان شهوات جنسی است که اگر طغیان و سرکشی کند، کنترل آن ناممکن یا بسیار مشکل خواهد بود.

2. مطابق آیات قرانی، بروز و ظهور و غلبه غریزه شهوانی در انسان به صورت پلکانی و تدریجی است، و شیطان از طریق سیاست گام به گام به هدف خود می‌رسد: «وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ (بقره/168) از گام‌هاى شيطان پيروى مكنيد كه او دشمن آشكار شماست».

3. بدون شک شوخی با جنس مخالف، هر چند رکیک هم نباشد، زمینه را برای انحراف و تسلط شیطان فراهم می‌کند.

با توجه به مقدمات ذکر شده بهتر است از شوخی کردن با نامحرم، اگر چه رکیک هم نباشد، اجتناب کرد. به صورت یک حکم کلی، چت کردن همانند دیگر صورت‌های صحبت کردن زن و مرد یا دختر و پسر نامحرم، اگر مفسده‌‏اى نداشته باشد و خوف وقوع در حرام نباشد و از روى شهوت صورت نگیرد، اشکالى ندارد.[3]

حال باید با مراجعه به وجدان، تکلیف خود را با احکام و قوانین دینی مشخص کنیم و میان هوس و عقل انتخاب درست داشته باشیم. توجه داشته باشیم که توجیه گناه از خود گناه بدتر است و این مساله در مورد اشخاص مذهبی که با رفتار خود مخاطب‌شان را از دین گریزان می‌کنند، بیشتر صدق می‌کند. اما حتی هتک حریم قوانین الهی از سوی برخی به ظاهر دین‌داران هم دلیل توجیه گناه ما نمی‌شود و هر کدام از ما در برابر اعمال خود مسئول هستیم.

یکی دیگر از وظایف ما در جوامع مجازی، همانند دنیای حقیقی، تذکر مودبانه به افراد خاطی و دعوت ایشان به عقلانیت و مراعات قواعد دینی و اخلاقی است. اگر سکوت ما موجب گسترش این پدیده شود در گناه ترویج آن شریک خواهیم بود.

----------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 648، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج ‏3، ص 469، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 235، شریف رضی، قم، چاپ چهارم، 1412ق.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، استفتاءات جدید، محقق و مصحح: علیان‌نژادی‌، ابوالقاسم، ج ‌1، ص 231، انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع)، قم، چاپ دوم، 1427ق؛ ر.ک: موسوی خویی، سید ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، ج ‌32، ص 84 - 85،مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، چاپ اول، 1418ق.
[3]. توضیح المسائل مراجع , ج ۱ ،مسئله ۸۸۹٫.