چکیده: شخصیتهای بزرگ اهلسنت، شهادت دادهاند كه امام صادق(علیهالسلام) در نهضت علمی، كاری بیسابقه و بینظیر انجام داد؛ حتی «ابن تیمیه» پدر فکری وهابیت خبیث در کتاب معروف خود گفته است: «...تاکنون کسی مانند جعفر بن محمد(علیهالسّلام) در فضیلت و علم به دنیا نیامده
شخصیت و عظمت علمى امام صادق(علیهالسّلام) به روشنی در تاریخ قابل مشاهده است. به نظر شیعه، نصب ایشان به مقام امامت از جانب خداوند متعال بوده و این بدان معناست كه آن حضرت داراى شرایط لازم براى امامت بوده است.
حضرت در میان اهل سنت نیز از نظر روایت حدیث و فقاهت از موقعیت بالایی برخوردار بوده به طورى كه از او به عنوان استاد مسلّم ابوحنیفه و مالك بن انس و شمار فراوانى از محدثان بزرگ زمان خود یاد کردهاند.[1]
شهرستانى نویسنده كتاب مشهور «ملل و نحل» درباره شخصیت علمى آن حضرت مىنویسد: او (امام صادق(علیهالسّلام)) در امور و مسائل دینى، از دانشى بىپایان و در حكمت، از ادبى كامل و نسبت به امور دنیا و زرق و برق آن از زهدى نیرومند برخوردار بود و از شهوتهاى نفسانى دورى مىگزید».[2]
«ابن خلكان» از مورخان مشهور، درباره آن حضرت مىگوید: «او یكى از امامان دوازدهگانه امامیه و از بزرگان اهل بیت رسول خدا(صلّىاللّهعلیهوآله) بود، به جهت صدق سخنانش به «صادق» شهرت یافت و فضل او مشهورتر از آن است كه نیازمند توضیح باشد».[3]
برخى منابع، شمار كسانى كه شاگرد آن حضرت بودهاند و حدیث شنیدهاند را حدود چهار هزار نفر بیان كردهاند.[4]
شخصیتهای بزرگ اهلسنت، شهادت دادهاند كه امام صادق(علیهالسلام) در نهضت علمی، كاری بیسابقه و بینظیر انجام داد؛ حتی «ابن تیمیه» پدر فکری وهابیت خبیث در کتاب معروف خود گفته است: «...تاکنون کسی مانند جعفر بن محمد(علیهالسّلام) در فضیلت و علم به دنیا نیامده و بزرگان اهل علم همچون مالک، إبن عیینه، شعبه، ثوری، إبن جریج، یحیی بن سعید و دیگر مشاهیر و اعیان، علوم خود را از او فرا گرفتهاند».[6]
«ابن حجر هیثمی مکّی»(متوفای 974 ه.ق) نیز در کتاب «الصواعق المحرقة» که در اصل برای مبارزه با مذهب شیعه نوشته شده و در مقدمه آن نوشته است: «در مکه و اطراف مکه بسیاری از جوانان را مشاهده کردم که به مذهب شیعه روی آوردهاند، از این رو این کتاب را نوشتم که جوانان به این مذهب تمایل پیدا نکنند». در مورد امام صادق(علیهالسلام) مینویسد: «امام صادق(علیهالسلام) چشمههای علم و حکمت را در سراسر گیتی شکافت و درهایی از علوم را به روی مردم گشود که قبل از ایشان، کسی از آن خبر نداشت؛ سراسر گیتی از علم امام صادق(علیهالسلام) لبریز شد و جاحظ(صاحب کتاب العثمانیه) گفته است: گروهها و دستههای علمی از نقاط مختلف دنیا نزد ایشان میآمدند و مطالبی را فرا میگرفتند و به نقاط مختلف دنیا منتشر میساختند و آوازه علمی ایشان، سراسر گیتی را فرا گرفت».[7]
..........................................................................
برای مطالعه بیشتر به کتب زیر مراجعه کنید:
1. زندگانی امام صادق جعفربن محمد علیه السلام/ سیدجعفر شهیدی.
2. امام صادق علیه السلام از دیدگاه اهل سنت/ مهدی لطفی.
پینوشت
[1]. ابو زهره؛ الامام مالك، صص 95- 94؛ الامام الصادق و المذاهب الاربعه، ج 2، ص 53.
[2]. . الملل و النحل، ج 1، ص 147.
[3]. وفیات الاعیان، ج 8، ص 105.
[4]. كشف الغمه، ج 2، ص166.
[6]. منهاج السنة لإبنتیمیة ،ج4، ص126.
[7]. الصواعق المحرقة لإبن حجر، ص120.
[8]. رسائل الجاحظ، ص 106.