چکیده: جنگ خیبر از جمله موارد جنگ های در زمان پیامبر می‌باشد که در آن به فداکاری‌های امیرالمومنین برای اسلام بطور وضوح اشاره شده است و وقتی برگ‌های کتاب تاریخ را ورق می‌زنیم نمونه‌ها و آثار اخلاقی بسیاری را در این جنگ مشاهده می‌کنیم.
در دوران پیامبر بزرگوار اسلام غزوات و جنگهای بسیاری اتفاق افتاده است که در هریک از این جنگ‌ها نمونه‌ها و آثار بسیار زیادی از رشادت‌ها و فداکاری‌های امیرالمومنین علی (علیه السلام) نمود و بروز دارد که یکی از این نمونه‌ها را می‌توان به جنگ خیبر مثال زد که از مشهودترین و بارزترین مثال برای رشادت علی (علیه السلام) در جنگ علیه دشمنان اسلام می‌باشد.
بطوری که خود حضرت امیر (علیه السلام) در این مورد می‌فرمایند:
«ما در برابر ارتش بزرگ یهود و دژهاى آهنین آنها قرار گرفتیم. دلاوران آنها هر روز از دژها بیرون آمده مبارز مى‌طلبیدند، و گروهى را مى‌کشتند. در این لحظه، پیامبر (صلی الله علیه و آله) خدا به من دستور داد تا برخیزم و به سوى دژ بروم. من با قهرمانان آنها روبرو شدم، گروهى را کشته و گروهى را عقب راندم. آنان به دژ پناهنده شدند و در را بستند. من در دژ را کنده و تنها وارد شدم، و کسى در برابر من مقاومت نکرد و من در این راه کمکى جز خدا نداشتم.» [1]
همچنین وقتی به تاریخ مراجعه کرده و تاریخ جنگ خیبر را مطالعه می‌کنیم نمونه ها و نکته‌های اخلاقی بسیاری را نیز می‌توان در این جنگ که بین سپاه پیامبر بزرگوار اسلام و سپاه یهودیان اتفاق افتاده است را می‌بینیم:
الف: «امانت داری»
از جمله نکاتی که در تمام ادیان الهی به آن تاکید شده است و در دین مبین اسلام نیز بر آن تکیه شده است امانت داری می‌باشد که حتی این صفت امین بودن را در خود پیامبر اسلام چه در قبل از اسلام و چه بعد اسلام مشاهده می‌کنیم که ایشان را به محمد امین (صلوات الله علیه) می‌شناختند.
در همین جنگ خیبر زمانی که گرسنگى شدید، بر مسلمانان سیطره یافته بود و آنان با خوردن حیواناتى که خوردن آنها مکروه است، گرسنگى خود را برطرف مى‌کردند، در همین زمانی که سپاهیان اسلام برای یک غذا خوب و کامل در مضیقه بودند، چوپان سیاه چهره‌اى که براى یهودیان گله دارى مى‌کرد سپاهیان اسلام جلوی او را گرفته و چوپان حضور پیامبر (صلی الله علیه و آله) شرف‌یاب گردید و از حضرت در خواست نمود که حقیقت اسلام را بر او عرضه بدارد. چوپان در همان جلسه بر اثر سخنان نافذ پیامبر (صلی الله علیه و آله) شهادتین را بر زبان آورد و ایمان آورد و گفت: این گوسفندان همگى در دست من امانت است، و اکنون که رابطه من با صاحبان گوسفندان بریده شد، تکلیف من چیست؟!
پیامبر (صلی الله علیه و آله) در برابر نگاه های صدها سرباز گرسنه که منتظر این بودند که پیامبر حکم به حلیت گله یهودیان کند تا شکمی از غذا در آورند، با کمال صراحت فرمودند: «در آئین ما خیانت به امانت یکى از بزرگ‌ترین جرم‌ها است. بر تو لازم است همه گوسفندان را در قلعه ببرى و همه را به دست صاحبانشان برسانى». او دستور پیامبر را اطاعت نمود و بلافاصله در جنگ شرکت کرد و در راه اسلام جام شهادت نوشید. [2]
آرى، پیامبر نه تنها در دوران جوانی و قبل از اسلام، لقب زیبای «امین» را داشته اند، بلکه در تمام حالات امین و درستکار بود. در تمام دوران محاصره‌ی قلعه‌ی خیبرحتی به گله‌ی گوسفندان یهودیان اجازه ورود به قلعه داده و به کسی از سپاهیان اسلام اجازه تجاوز به اموال یهودیان ندادند و همچنین یک نفر از مسلمانان در فکر ربودن گوسفندان دشمن نبود؛ زیرا آنان در پرتو تعالیم عالى رهبر خود، امین و درستکار بار آمده بودند.
ب: رحمت و عطوفت به اسیران
دین آسمانی اسلام، طبق موارد بسیاری که در کتاب مسلمانان یعنی قرآن آمده و طبق شواهد تاریخی، نه تنها بهدنبال کشورگشائی و خشونت بر علیه ادیان دیگر نبوده، بلکه حتّی در برخی موارد از انتقام‌گیری مسلمانان هم جلوگیری کرده و بجای انتقام، رحمت و مهربانی را به اسیران جنگی هدیه می‌دهد که از جمله موارد شواهد تاریخی می‌توان به جنگ خیبر اشاره کرد. که در تاریخ به ثبت رسیده است. زیرا هنگامى که دژ «قموص» به دست مسلمانان گشوده و فتح شد، «صفیه» دختر حیى بن اخطب با زن دیگرى اسیر گردیدند. «بلال»، این دو نفر را از کنار کشتگان یهود عبور داد و خدمت پیامبر (صلوات الله علیه) آورد. پیامبر از جریان آگاه گردید، از جاى برخاست و عبا بر سر «صفیه» افکند و با او با احترام برخورد کردند و براى استراحت او نقطه‌اى را در لشکرگاه معین کرد، سپس با لحن تند به بلال فرمودند: «مگر مهر و عاطفه از دل تو رخت بربسته که این دو زن را از کنار اجساد عزیزان خود عبور دادى»؟! حتى به همین اندازه اکتفا نکردند، «صفیه» را از میان اسیران به خود اختصاص داد، و رسماً در ردیف زنان خود درآورد، و از این طریق شکست روحى او را جبران نمود. [3]
اخلاق و عواطف پیامبر (صلی الله علیه و آله) اثر بسیار نیکى در روان «صفیه» گذارد، که بعدها در زمره زنان علاقه‌مند و باوفاى پیامبر (صلوات الله علیه) درآمد، و در موقع احتضار پیامبر (صلوات الله علیه) بیش از زنان دیگر اشک مى ریخت.
نتیجه: جنگ خیبر از جمله موارد جنگ های در زمان پیامبر می‌باشد که در آن به فداکاری‌های امیرالمومنین برای اسلام بطور وضوح اشاره شده است و وقتی برگ‌های کتاب تاریخ را ورق می‌زنیم نمونه‌ها و آثار اخلاقی بسیاری را در این جنگ مشاهده می‌کنیم و از جمله آنها امانت داری پیامبر و سپاهیانشان و همچنین عطوفت و مهربانی نسبت به اسیر جنگی می‌باشد.
منبع بیشتر برای مطالعه:
«فروغ ابدیت، آیت الله سبحانی»
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت:
[1]. صدوق، محمدبن‌علی بن بابویه، الخصال، ج۲، ص16.
[2]. ابن هشام، ابو محمد، سیره ابن هشام، ج۳، ص345.
[3]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبرى، ج۳، ص۳۰۲.
نظرات
خسته نباشید . مطلب خوندنی ای بود . اسلام دین برادری و محبته و دشمناش نمی خواهند ین رو باور کنند.