شیطان قسم یاد کرده که از طریق امامت که صراط دنیا است، مردم را فریب داده و به گمراهی کشاند. یکی از ترفندهای شیطان این است که خود را به دروغ در خواب به شکل انبیاء و امامان به مردم نمایش داده و اینگونه ایشان را فریب می‌دهد.
خالق یکتا آنگاه که انسان را آفرید و همگان را امر به سجده بر وی کرد، تنها ابلیس بود که از این دستور استنکاف ورزید و اینگونه کفر خود را اظهار داشت. خطاب از جانب پروردگار آمد که «فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ»؛[1] «ای شیطان اینک از این جایگاه بیرون رو که تو سخت رانده درگاه ما شدی».
شیطان نیز قسم یاد کرد که به کمک تمام اعوان و انصار خود، انسان را گمراه سازد. از آنجایی که شیطان راه و چاه را خوب می‌شناخت و به صراط مستقیم آگاهی کامل داشت، هنگام طرد شدن از درگاه الهی خطاب به ذات باری تعالی با تمام وقاحت چنین گفت: «قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ»؛[2] «شیطان گفت که چون تو مرا گمراه کردی، من نیز البته در کمین بندگانت در سر راه راست تو می‌نشینم».
امام صادق علیه‌السلام در مورد صراط فرمودند: «هُو الطَّريقُ إلى مَعرِفَةِ اللّه ِعَزَّوجلَّ»؛ «راه شناخت خداوند عزّوجلّ است». حضرت در تبیین صراط فرمودند: «هُمَا صِرَاطَانِ صِرَاطٌ فِي اَلدُّنْيَا وَ صِرَاطٌ فِي اَلْآخِرَةِ وَ أَمَّا اَلصِّرَاطُ اَلَّذِي فِي اَلدُّنْيَا فَهُوَ اَلْإِمَامُ اَلْمُفْتَرَضُ اَلطَّاعَةِ مَنْ عَرَفَهُ فِي اَلدُّنْيَا وَ اِقْتَدَى بِهُدَاهُ مَرَّ عَلَى اَلصِّرَاطِ اَلَّذِي هُوَ جِسْرُ جَهَنَّمَ فِي اَلْآخِرَةِ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ فِي اَلدُّنْيَا زَلَّتْ قَدَمُهُ عَنِ اَلصِّرَاطِ فِي اَلْآخِرَةِ فَتَرَدَّى فِي نَارِ جَهَنَّمَ»؛[3] «صراط دو گونه است: 1-صراط در این دنیا، 2-صراط در آخرت، اما صراط دنيا، امام مى‌باشد كه فرمانبردارى از او واجب است، هر كس كه در دنيا او را شناخت و رهنمودهاى او را بكار بست، در آخرت از صراط كه پلى است به روى جهنّم، خواهد گذشت و هر كس در اينجا امام خود را نشناخت، هنگام گذشتن از صراط آخرت گامش خواهد لغزيد و در آتش دوزخ خواهد افتاد».
تا اینجا مشخص شد که ابلیس برای گمراهی انسان، امامت را هدف گرفته و کمر همت بسته تا انسان را از این طریق گمراه سازد. این حمله و هجمه شیطان منحصر در زمان حضور امام نبوده و در عصر غیبت امام نیز با شدت بیشتری ادامه دارد.
یکی از ترفندهای شیطان که به وسیله آن بسیاری از مردم را گمراه ساخته است، خواب می‌باشد. خود را در خواب به شکل انبیاء و امامان به مردم نمایش داده و اینگونه ایشان را فریب می‌دهد. چه بسیارند اشخاصی که می‌گویند فلان امام را در خواب دیدیم و دستوری که خلاف شرع است به ما داده است. بسیاری از کسانی که مرید و پیرو عرفان‌های کاذب و مدعیان دروغین همچون احمد الحسن می‌شوند، از طریق خواب فریب خورده‌اند.
این حوادث در تاریخ اسلام کم نبوده و ائمه علیهم‌السلام به وضوح و با صراحت نسبت به آن واکنش نشان داده‌اند. در این مقال روایتی را نقل می‌کنیم که حجت را برای همگان تمام کرده و چراغ راه باشد.
«عَنْ زُرَارَةَ، قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِاللَّهِ (علیه‌السلام) أَخْبِرْنِي عَنْ حَمْزَةَ أَ يَزْعُمُ أَنْ أَبِي آتِيهِ قُلْتُ نَعَمْ، قَالَ كَذَبَ وَ اللَّهِ مَا يَأْتِيهِ إِلَّا الْمُتَكَوِّنُ، إِنَّ إِبْلِيسَ سَلَّطَ شَيْطَاناً يُقَالُ لَهُ الْمُتَكَوِّنُ يَأْتِي النَّاسَ فِي أَيِّ صُورَةٍ شَاءَ، إِنْ شَاءَ فِي صُورَةٍ صَغِيرَةٍ وَ إِنْ شَاءَ فِي صُورَةٍ كَبِيرَةٍ، وَ لَا وَ اللَّهِ مَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يَجِيءَ فِي صُورَةِ أَبِي (علیه‌السلام)»؛[4] «زراره گفت: امام صادق علیه‌السلام به من فرمود: در رابطه با حمزه به من بگو، آیا فکر می‌کند که پدرم به خواب او می‌آید؟! عرض کردم: بله. آن حضرت علیه‌السلام فرمودند: به خدا قسم دروغ می‌گوید. پدرم به خواب او نیامده است بلکه شیطانی به نام المتکون به خوابش می‌آید. ابلیس یکی از شیاطین به نام المُتَكَوِّن را مامور کرد که با هر صورت و شکلی که می‌خواهد به خواب مردم می‌آید؛ چه به صورت بزرگ و چه به صورت کوچک و به خدا قسم به صورت پدرم نمی‌تواند در بیاید».
این نکته قطعی است که شیطان نمی‌تواند به صورت اهل‌بیت علیهم‌السلام در بیاید، ولی می‌تواند در خواب به شکلی در بیاید و خود را به جای امام جا بزند و از آن‌جا که مردم، چهره امام را ندیده‌اند، خود را به صورت مردی نورانی نشان داده و القاء می‌کند که یکی از امامان است.
پی‌نوشت:
[1]. سوره ص: 77.
[2]. سوره اعراف: آیه16.
[3]. بحارالانوار، ج24، ص11.
[4]. رجال کشی، ج1، ص300.