علل و اسباب جنگ خیبر

بسم اللہ الرحمن الرحیم
هنگامی که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، از مکه به مدینه هجرت کرد و آرام آرام در مدینه اسلام داشت گسترش می‌یافت، یهودیان مدینه از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) و مسلمانان عداوت شدید جستند و تلاش می‌کردند که چطور مسلمانان را از بین ببریم.
زمانی که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، قبیله بنی نضیر از یهودیان بخاطر خیانت از مدینه برونشان کرد، برخی از آنها مانند حی بن اخطب، سلام بن ابی الحقیق و کنانه بن ربیع بن ابی الحقیق به طرف خیبر هجرت کردند. و آنها از آنجا به مکه رفته قریش را برای جنگ با مسلمانان تحریک کردند[۱] به همین سبب یهودیانِ خیبر، خطری برای اسلام شده بودند[۲]، و پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) آگاه شد بود که قبیله بنی سعد بن بکر که اطراف خیبر سکونت داشت، آنها نیز یهودیان را کمک به یهودیان در خیبر جمع شدند، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) را با عده‌ای فرستاد، وقتی حضرت علی(علیه السلام) حمله کرد، همه از آنجا فرار کردند[۳]. 
سپس دوباره یهودیانِ خیبر، مال زیادی به بت پرستان عرب دادند و آنها را جنک بر علیه مسلمانان تحریک کردند، و طرف دیگر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به این خطر می‌اندیشید که با کمک یهودیان روم و بادشاهان ایران، نکند اسلام را از بین ببرند.   
و این فرصتی بود که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، مسلمانان را از چنگ یهودیانِ خیبر نجات بدهند. و از این کار قریش نیز براحتی حمله کردن بر مسلمانان موفق نمی‌شوند. 
با همین فکر، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به مسلمانان دستور تسخیر آخرین مرکز یهودیان از اطراف مدینه، داد. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) "غیله لیثی" را در مدینه نایب خود مقرر کرد و پرچم سفید را به علی(علیه السلام) دادہ دستور به رفتن خیبر داد.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، لشکر خود را طوری پیش می‌برد که کسی باخبر نشود، به همین سبب آنحضرت به شاعری گفت که همراه لشکر اشعار بگوید تا اینکه یهودیان از آمدن ما باخبر نشوند.[۴]
وقتی لشکر نزدیک خیبر رسید، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) این دعا را خواند: «بارالها! توئی خدای آسمان‌ها و آنچه زیر آن‌ها قرار گرفته، و خدای زمین و آنچه بر آن سنگینی افکنده. من از تو خوبی این آبادی و خوبی اهل آن و آنچه در آن هست، می‌خواهم و از بدی‌های آن و بدی آنچه در آن قرار گرفته، به تو پناه می‌برم»[۵]
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، با این دعا به مردم می‌خواهد نشان بدهد که من به اینجا بخاطر انتقام جویی نیامدم، من بخاطر اسلام که در خطر افتاده است، آمده‌ام. و این حرف وقتی ثابت شد که لشکر اسلام قلعه آن‌ها را فتح کرد و زمین آن‌ها را به آنها برگرداندند و با "جزیه" اندکی جان آنها را بخشید. 
نتیجه:
چون یهودیانِ خیبر، بخلاف اسلام توطئه می‌کردند، به همین سبب پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) دستور به تسخیر مراکز یهودیان را داد تا مسلمانانا را از شرّ آن‌ها محفوظ کند.
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
منابع:
[۱] واقدی، ج۲، ص۴۴۱-۴۴۲: ابن هشام، ج۳، ص۲۰۱، ۲۲۵؛ بلاذری، ج۱، ص۴۰۹، ۱۹۹۶-۲۰۰؛ صلاح تجانی، ص۵۶-۵۷، ۹۲۔
[۲] صلاح تجانی، ص۹۳-۹۴؛ وات، ص۲۱۲۔
[۳] واقدی، ج۲، ص۵۲۶-۵۶۳؛ ابن هشام، ج۳، ص۲۸۶-۲۸۸۔
[۴] امالی طوسی، ص۱۶۴؛ ابن هشام، ج۲، ص۳۲۸۔
[۵] "اللهم رب السموات و ما اظللن و رب الارضین و ما اقللن...نسالک خیر هذه القریة و خیر اهلها و خیر ما فیها، و نعوذ بک من شرها و شر اهلها و شر ما فیها" کامل، ج۲، ص۱۴۷ؕ.