عاشورا و جنگ قدرت

بدون شک وجود نازنین امام حسین(علیه‌السلام) و قضیه عاشورا از بزرگ‌ترین رویدادهای تاریخ اسلام است، به گونه‌ای که این حادثه عظیم نه تنها مذهب جعفری را در طول تاریخ زنده نگه داشته است، بلکه تمام فرق اسلامی وامدار این واقعه هستند، از این‌رو مخالفان اسلام تلاش دارند هر گونه که می‌توانند به آن خدشه وارد کنند. در ادامه به بررسی یکی از این اشکالات در قالب گفتگویی می‌پردازیم.
بی‌دین: شما مسلمان‌ها بیکار هستید که برای یک شخصی که هزار و چهارصد سال قبل در جنگ قدرت کشته شده عزاداری می‌کنید.
شیعه: منظورت چه کسیه!؟
بی‌دین: (امام) حسین(علیه‌السلام) رو می‌گم، هر سال دو ماه خودتون رو سیاه پوش می‌کنید و به سر و کله خودتون می‌زنید؛ اون هم برای فردی که سر قدرت و به خاطر منافع دنیایشان چنین کاری را کرده.

شیعه: نه دوست عزیز دعوا سر قدرت نبود، سر زنده کردن ارزش‌هایی بود که داشت توی جامعه آن روز فراموش می‌شود.
بی‌دین: این چیزیه که این آخوند‌ها سر هم کردن وگرنه، اگه یزید هم مثل معاویه به (امام)حسن(علیه‌السلام) و (امام) حسین(علیه‌اسلام) پول و خراج می‌داد، اون دیگه دست به قیام نمی‌زد، و الا همین آدم‌ها وقتی معاویه به مکه یا مدینه می‌آمد خودشان مشتقانه به استقبالش می‌رفتند، شما ببین معاویه هر ساله، خراج اهواز را به (امام)حسن(علیه‌السلام) می‌داده و سالانه حدود دو میلیون درهم هم به (امام) حسین (علیه‌السلام) پرداخته می‌کرده.
شیعه: این مطلب دروغه و صحت نداره.

بی‌دین: این مطلب را اخبار الطوال دینوری نقل کرده.
شیعه: من که این کتاب رو مطالعه کردم هیچ مطلبی که بگه حسنین(علیهم‌السلام) با اشتیاق به سمت معاویه رفتن، در آن نبود، تنها چیز که هست، اینه که که امام حسن(علیه‌السلام) به خاطر سستی یارانش مجبور به صلح در مقابل معاویه شد و در آن صلح نامه هم ایشان شرایطی قرار داده بودند از جمله اینکه، خراج اهواز برای ایشان باشه و سالانه دو میلیون درهم به امام حسین(علیه‌السلام) داده بشه.[ترجمه اخبارالطوال، ص 265] 

بی‌دین: خوب همین یعنی این‌قدر پول گرفتن که ساکت بشن و با معاویه جنگ نکنند.
شیعه: نه، جنگ به خاطر پول و مقام نبوده، و این شرایط هم اگر قرار داده شده به این خاطر بوده که اگر یک مو از خرس بکنی غنیمته، یعنی حق حاکمیت مربوط به این بزرگوران بوده، ولی حالا که مردم سستی کردن و همراهی نکردن، باید هر چقدر بیشتر که می‌تونستند، از دشمن امتیاز بگیرن تا به آن وسیله جبهه مخالفین معاویه رو حمایت کنن.
بی‌دین: این‌ها توجیه که شما از خودت در ‌می‌آری.
شیعه: اگر واقعاً توجیه هست، پس چرا این بزرگوران(علیهم‌السلام) بعد از نقض صلح‌نامه دست به قیام نزدند!؟ مخصوصاً اینکه معاویه همون اول کار، بدون عملی کردن هیچکدوم از شرایط، صریحاً به مردم میگه صلح نامه زیر پای منه.[2]
بی‌دین: چون کار از کار گذشته بود، به همین خاطر دست به قیام نزدن.

شیعه: نه این گونه که شما می‌گید نیست، داخل همان کتاب اخبار الطوال اومده که بعد از صلح، گروهی پیش این بزرگوران(علیهم‌السلام) اومدن و از ایشان درخواست کردن که با معاویه وارد جنگ بشن، ولی ایشان رد کردن و گفتن تا معاویه زنده است وارد جنگ نخواهند شد.[ترجمه اخبارالطوال، ص 268]
بی‌دین: چرا!؟
شیعه: خوب این صلح دلایل متعددی داشت، ولی مهم‌ترینش این بود که آن حضرت یاران صادق نداشت که همراهیش کنند، علاوه بر اون، معاویه آن‌قدر مکار بود که اگر جنگی سر می‌گرفت به گونه‌ای اوت رو ختم می‌کرد که انگار مقصر امام حسن(علیه‌السلام) بوده.[3]

بی‌دین: پس چی شد که (امام) حسین(علیه‌السلام) دست به قیام زد!؟
شیعه: حضرت سیدالشهداء(علیه‌السلام) نیز تا زمانیکه معاویه زنده بود قیام نکرد، ولی بعد از مرگ معاویه چون شرایط مناسب شد، چون هم برخی از مردم پی به اشتباه خودشون در همراهی نکردن امام حسن(علیه‌السلام) برده بودن وهم یزید آدمی نبود که بتونه مانند معاویه دغل بازی کنه و مردم رو فریب بده، به همین خاطر آن حضرت در زمان یزید و به درخواست مردم اقدام به قیام کرد، اهداف قیام هم در سخنانش وجود داره؛ مهم‌ترینش همینه که می‌فرماید: «انگیزه ام از قیام، اصلاح امت جدم رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است».[4] و الا اگر جنگ جنگ قدرت بود، دیگه نیازی نبود تا پای جان پیش بره و به شهادت برسه و زن فرزندش را به اسارت بفرسته، فقط لازم بود یک پیغام به یزید بفرسته که اگر حکومت فلان جا رو به من بدی باهات بیعت می‌کنم و به طور قطع یزید قبول می‌کرد، چون جنگ با امام حسین(علیه‌السلام) برای یزیدی که تازه به حکومت رسیده بود، هزینه زیادی داشت، همان‌طور که می‌بینم که بعد از شهادت امام حسین(علیه‌السلام) چقدر قیام بر علیه حکومت بنی امیه شد.

بی‌دین: بله اینم حرفیه، اگه برا قدرت بود چرا خانواده خودش رو همراه آورد.
شیعه: ببین تو همه تواریخ نوشته شده، در بین راه و نرسیده به کربلا خبر شهادت مسلم به امام رسید، حضرت متوجه شد که دیگه کسی با او همراهی نمی‌کنه، همین افراد رو بیشتر نداره یعنی حدود 100 یا 200 نفر، اما باز به حرکت خودش ادامه داد؛ آیا معقوله با 200 نفر به جنگ 30 هزار نفر بری؟ اگر هدف رسیدن به قدرت بود، باید سپاهی حداقل مساوی با سپاه دشمن با خودش می‌آورد تا احتمال پیروزی وجود داشته باشه، نه با 200 نفر که اونم روز عاشورا، 72 نفر شدن؛ لذا اصلا جنگ عاقلانه نبود.
بی‌دین: بله حرفت منطقیه.
شیعه: لطفا سخنان امام حسین(علیه‌السلام) در طول حرکت رو بخون تا خودت هدف از قیام رو متوجه بشی.

_____________________________________________________________________________________
پی‌نوشت
[1]. اخبار الطوال، ابو حنيفه احمد بن داود دينورى (م 283)، ترجمه محمود مهدوى دامغانى، تهران، نشر نى، چ چهارم، 1371ش.
[2]. برای مطالعه در این زمینه مراجعه کنید به این قسمت.
[3]. چرا صلح؟
[4]. انگيزه قيام امام حسين (عليه السلام) چيزي جز اصلاح امّت نبود.