دلیل ازدواج‌های متعدد رسول خدا

پیامبران الهی عَلم‌های هدایت هر قومی به سوی، رستگاری‌ هستند، از این‌رو، رفتار آنان برای پیروان‌شان، حجت است، به همین خاطر دشمنان ادیان الهی تلاش می‌کنند، با خدشه وارد کردن نسبت به زندگی رسولان الهی، غباری بر چهره مطهر ایشان، بیفکنند. نمودی از این دشمنی‌ها نسبت به پیامبر خاتم محمد مصطفی(صلی‌الله‌علیه‌وآله) است، که معاندین ایشان تلاش کرده‌اند، ازدواج‌های ایشان را بر اساس خواهش‌های نفسانی، و امیال حیوانی تبیین کنند، از این‌رو در ادامه تلاش می‌کنیم به تبیین این پیوند‌ها و نقش آن‌ها در پیش‌برد اهداف اسلام بپردازیم.

اولین نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که از ديرباز قبايل مختلف عرب عادات و رسومى داشته‌اند كه پاره‏اى از آن‌ها تا به امروز نيز متداول و مرسوم است. از جمله اين‌كه اگر در ميان دو قبيله، جنگى صورت مى‌‏گرفت يا خونى ريخته مى‌‏شد، براى جلوگيرى از اتلاف نفوس و خون‌ريزى بيشتر و غارت و چپاول، بهترين راه چاره پيوند زناشوئى در ميان دو قبيله متخاصم بود، تا با ايجاد رابطه خویشاوندی و وابستگى قبيله‌‏اى كشتار و چپاول بين دو طرف متوقف گردد، و از سوئى ديگر این پیوند سبب می‌شد، که این دو طائفه با یکدیگر یک‌دل شده و در برابر دشمنان، همدیگر را کمک کنند.

رسول گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز با توجه به این سنت عرب، تلاش کرد که با قبایل مختلف پیوند زناشویی برقرار کنند؛ به عنوان نمونه می‌توان از ازدواج رسول خدا با «جویریه» و «صفیه» نام برد، که قبایل ایشان بعد از پیوند با رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) هیچ‌گاه به فتنه‌گری برای جامعه اسلامی نپرداختند. و یا می‎توان از ازدواج رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با «ام‌حبیبه» دختر ابوسفیان یاد کرد، که بین مسلمانان، و بنی‌امیه به عنوان یکی از مخالفان سر سخت اسلام رابطه قبیله‌ای برپا شد که خود این پیوند می‌توانست از دشمنی بنی‌امیه نسبت به اسلام بکاهد.

به همین دلیل، هیچ‌کدام از همسران پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از یک طائفه نبوده‌اند، هم‌چنین هم‌سران رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از قبایل انصار و مسلمانان مدینه نیز نبودند، زیرا که روگردانی ایشان از اسلام هیچ‌گاه مطرح نبود و در زمان حیات رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) انصار مدینه به عنوان حامیان اصلی پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) محسوب می‌شدند.

و از سوی دیگر گاهی ازدواج رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با دختران صحابه بوده است که می‌توان به عنوان نمونه از پیوند رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با «حفصه» و «عایشه» نام برد. این ازدواج‌ها نیز علاوه بر آن‌که سبب پیوند قبیله‌ای با ایشان می‌شد، می‌توانست حمایت قبایل آنان از اسلام را در پی داشته‌ باشد و باعث دل‌گرمی بیشتر این صحابه به اسلام شود.

گاهی نیز این ازدواج‌ها برای از بین بردن، سنت‌های غلطی بوده است که بین اعراب مرسوم بوده است، به عنوان نمونه می‌توان از ازدواج رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با «زینب بنت جحش» نام برد که پیوند پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با وی سبب شد که رسم عرب ــ حرمت ازدواج با هم‌سر پسرخوانده ــ نفی گردد.

گوشه‌ای دیگر از ازدواج‌های رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با زنان بيوه‌ی مهاجر، بوده است تا از ایشان حمایت و سرپرستی کند؛ حضرت با این کار اوج ايثار و فداكاری خود را به انصار نشان داد تا آن‌ها نيز برای اين‌كار تشويق شوند و سرپرستی زنان بيوه مهاجر را بر عهده بگيرند، که به عنوان نمونه می‌توان از پیوند پیامبر با «ام سلمه» و «سوده» نام برد.

گاهی نیز ازدواج‌ رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای آزادی کنیزان بوده است که به عنوان نمونه می‌توان از «ماریه قبطیه» و «جویریه» نام برد.

در مواردی نیز ازدواج رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با این بانوان،به این جهت بوده که آنان را از سیطره اقوام کافر و مشرک‌شان نجات دهد، آن‌چنان که می‌توان به عنوان نمونه از «ام‌حبیبه» دختر ابوسفیان نام برد.

پس با توجه به نکاتی که بیان شد، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت: ازدواج رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) با تمام هم‌سرانش بر اساس اهداف سیاسی و اجتماعی بوده است، تا با این پیوندها از حمایت طائفه‌های ایشان برای پیش‌برد اهداف اسلام استفاده کند، و از سوی دیگر، ازدواج با هر کدام از این بانوان، علت‌های دیگری نیز داشته است، که در بالا به آنان اشاره شد.